15-maruza. Антенналар ва уларнинг классификацияси Режа: 1

l < 
0,2· l
0 
масофаларда УҚТ диапазонда ернинг сфериклигини ва тропосферадаги 

---

радиотўлқинларнинг рефракцияси таъсирини ҳисобга олмаслик мумкин. 
Бунда УҚТни тарқалишининг характерли ўзига хос хусусияти катта 
барқарорлик ва вақт бўйича сигнал сатҳининг ўзгармаслиги ҳисобланади. 
0,2l
0
 < l < 0,8· l
0 
чегараларда ётадиган сезиларли масофаларда ернинг 
сфериклигини ҳисобга олиш зарур бўлади. Бир вақтда рефракциянинг 
таъсирини ернинг эквивалент радиусидан фойдаланиш йўли билан ҳисобга 
олиш керак бўлади. 
Бундай масофаларда УҚТни тарқалиши учун метрологик шароитлар 
таъсир қилади. Тропосферанинг синдириш коэффициентининг ўзгариши 
билан тўлқин траекториясининг эгрилиги ўзгаради, бинобарин, тўғри ва ер 
сиртидан қайтган нурлар учун бу ўзгаришлар турлича бўлиши мумкин. 
Натижада тўғри ва қайтган нурлар орасидаги фазалар фарқи ўзгаради, бунинг 
натижасида радиотўлқинлар майдонлари сатҳи ўзгаради, сигналнинг сўниши 
бўлиб ўтади. Масофанинг ортиши билан сўнишларнинг ҳалақит қилувчи 
таъсири ортади 
Радиоқабуллашга ҳалақитлар 
Радиоқабуллаш шартлари сигнал майдони кучланганлигини абсолют 
қийматлари орқали эмас, балки сигнал майдони кучланганлигини шовқин 
майдони кучланганлигига нисбати орқали аниқланади. 
Турли 
алоқа 
турлари 
– 
радиотелефон, 
радиотелеграф, 
радиоэшиттиришни ва бошқаларни амалга ошириш учун маълум минимал 
сигнал/ҳалақит нисбати талаб қилинади. Бу жойда ва берилган тўлқин 
диапазонида ҳалақитлар сатҳини аниқлашни билиш катта амалий аҳамиятга 
эга. Бинобарин, маълум ҳалақитлар сатҳи бўйича талаб қилинадиган майдон 
кучланганлигини аниқлаш мумкин. 
Фақат ташқи ҳалақитлар кўриб чиқамиз, радиоаппаратураларнинг ички 
шовқинлари эса қабуллаш қурилмалари фанида кўриб чиқилади.