Mashinalaridan foydalanish, texnik

amaliy texnologik kartalar
tuzib chiqiladi va xududning qaysi mintaqaga to‘g‘ri kelishi, hosildorlikni 
kanchalik bo‘lishiga qarab sarf xarajatlar hisoblanadi. 
Ma’lumki, mamlakatimizda paxta etishtirish bo‘yicha namunaviy texnologik 
kartalar 3 ta mintaqa bo‘yicha tuzilgan bo‘lib, amaliy texnologik kartalarni 
tuzishda xo‘jalik mutaxassislari uchun qo‘llanma vazifasini bajaradi. 
Respublika tumanlarining mantaqalar bo‘yicha taqsimlanishi keltirilgan.
Ammo paxta etishtiradigan fermer erlarini u yoki bu mintaqaga kiritish birmuncha 
shartli xarakterga egadir. CHunki, bir tumanning hududida ham tuprog‘i turli 
mintaqalarga taalluqli bo‘lgan erlar mavjud. Mintaqalar o‘ziga xos xususiyatlariga 
qarab quyidagi turlarga bo‘linadi: 
Birinchi mintaqaga
yuzasi sezilarli darajadagi qiyaliklardan iborat, 
yog‘ingarchilik nisbatan ko‘p bo‘lib, chigitni tuproqning tabiiy namiga undirib 
olish imkonini beradigan tog‘ oldi erlar kiradi. 
Ikkinchi mintaqa
yuzasining kiyaligi unchalik sezilarli bo‘lmagan, 
yog‘ingarchiliklar kamroq, chigitni tuproqning tabiiy namiga undirib olish 
imkoniyatini bermaydigan va nam to‘plash suvi berishni taqazo etadigan tog‘ oldi 
erlardan iborat.

---

111 
Uchinchi mintaqa
yuzasi bir oz qiya bo‘lgan, tuprog‘i turli darajada 
sho‘rlangan, ekishdan oldin sho‘r yuvish talab etiladigan maydonlarni o‘z ichiga 
oladi.
 
Amaliy texnologik kartalarni tuzishdan maqsad:
1) mintaqalarni o‘ziga xos tuproq-iqlim sharoitlarini hisobga olgan holda 
ilg‘or agrotadbirlar va mashinalar tizimidan samarali foydalanib, ekinlar etishtirish 
jarayonining mexanizsiyalash darajasini oshirish; 
2) mehnat va moddiy resurslardan unumli foydalanish;
3) mahsulot etishtirishda ishchi kuchi, yoqilg‘i, ma’danli o‘g‘itlar va 
mexanizatsiya sarflarini qisqartirish;
4) mahsulot tannarxini kamaytirish maqsadida foydalanadigan texnika va 
jihozlarni arzonroq turlari bilan almashtirish;
5) bir o‘tishda bir necha turdagi ishlarni bajaradigan qurama (aralash) 
agregatlardan keng foydalanishdan iborat.
Mamlakatimizda qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishining rivojlanishi ishlab 
chiqarish jarayonlarini har tomonlama mexanizatsiyalashtirish va qo‘l mehnatini 
mashina ishi bilan almashtirish yo‘lida bormoqda.
Har tomonlama mexanizatsiyalashtirishning birinchi bosqichi -