Иқтисодиётда инфляцион кутилмалар
динамикаси
(
фоизда, йиллик ўзгариши
)
Аҳоли инфляцион кутилмаларининг
асосий омиллари
(
иштирокчилар улуши, фоизда*
)
*Қизил ранг жами респондентнинг нисбатан кўпроқ қисми томонидан келгусида нархлар ошишига таъсир
қилувчи омил сифатида таъкидланган, яшил ранг жами респондентнинг нисбатан камроқ қисми
томонидан келгусида нархлар ошишига таъсир қилувчи омил сифатида таъкидланган.
Манба:
Марказий банк инфляцион кутилмалар сўровномаси асосида ҳисоб-китоблар.
20
20
/1
20
20
/2
20
20
/3
20
20
/4
20
20
/5
20
20
/6
20
20
/7
20
20
/8
20
20
/9
Коронавирус таъсири
-
-
-
70
67
59
71
53
49
Доллар курсининг ошиши
64
54
49
66
54
46
44
47
45
Монопол нархлар ошиши
-
-
-
-
48
31
45
25
29
Ра
қ
обат му
ҳ
итининг ёмонлашиши
16
14
16
40
39
27
39
22
22
Айрим товарлар импорти чекланиши
14
15
17
43
36
27
34
23
22
Мавсумий омиллар
25
23
21
23
20
20
19
20
22
Ишлаб чи
қ
ариш
ҳ
ажмининг камайиши
15
13
15
37
33
21
33
20
17
Иш
ҳ
а
қ
и ва нафа
қ
аларнинг ошиши
59
58
50
13
9
10
10
16
14
Транспорт харажатлари ошиши
22
26
18
21
21
17
25
17
13
Соли
қ
юкининг оширилиши
22
20
18
21
14
14
17
10
13
А
ҳ
олини кредитлаш
ҳ
ажмининг
ошиши
10
13
12
15
12
14
11
10
11
Энергия ресурслари
қ
имматлашиши
40
38
34
16
14
11
13
12
11
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки
ПУЛ-КРЕДИТ СИЁСАТИНИНГ 2021 ЙИЛ ВА 2022-2023 ЙИЛЛАР
ДАВРИГА МЎЛЖАЛЛАНГАН АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ
90
2020 йил I чорагида аҳоли ва тадбиркорлик субъектлари инфляцион
кутилмаларининг шаклланишида миллий валютанинг кутилаётган қадрсизланиши,
1 февралдан иш ҳақи ва пенсия тўловларининг оширилиши ҳамда коммунал
тўловларнинг кутилаётган йиллик ошиши асосий омиллардан бўлди.
Апрель-май ойлари давомида иқтисодиёт субъектларининг инфляцион
кутилмалари сезиларли даражада ошди. Бу, асосан, апрель ойида миллий валюта
курсининг қадрсизланиши, пандемия даврида асосий озиқ-овқат маҳсулотлари
нархида кузатилган ўсиш, ташқи савдодаги узилишлар шароитида импорт
ҳажмларининг қисқариши билан изоҳланади.
Июнь ойида каратин чекловларининг босқичма-босқич юмшатилиши натижасида
инфляцион кутилмаларда сезиларли пасайиш кузатилган бўлса, июль ойида каратин
чекловларининг қайтадан жорий этилиши сабабли, аҳоли ва тадбиркорлик
субъектларининг инфляцион кутилмалари яна ўсувчи тенденцияга қайтди. Август-
сентябрь ойларида, каратин чекловларининг юмшатилиши ҳамда иқтисодий
фаолликнинг босқичма-босқич тикланиши инфляцион кутилмаларнинг пасайишига
олиб келди.
Таъкидлаш лозимки, аҳоли ва тадбиркорлик субъектларининг инфляцион
кутилмалари шаклланишида ҳали ҳам миллий валюта девальвацияси сезиларли
таъсирга эга бўлиб, инфляцион таргетлаш режими доирасида инфляцион
кутилмаларнинг инфляция мақсадли кўрсаткичлари доирасида бўлишини таъминлаш
муҳим вазифалардан ҳисобланади.
Бугунги кунда, инфляцион кутилмалар ҳақиқий инфляция даражаси ёки унинг
мақсадли кўрсаткичларидан анча юқори даражада шаклланаётган бўлиб, уларни
пасайтиришда шаффоф коммуникация сиёсати ҳам муҳим ўрин тутади. Хусусан,
Марказий банк томонидан иқтисодиётда нархлар барқарорлигини таъминлаш бўйича
амалга оширилаётган чора-тадбирлар бўйича маълумотларнинг ўз вақтида кенг
жамоатчиликка етказиб борилиши ва самарали мулоқот каналининг йўлга қўйилиши
инфляцион кутилмалар шаклланишига ижобий таъсир кўрсатади.
Do'stlaringiz bilan baham: |