O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

 
 
Nazorat savollari 
1.
Ergonomika asoslari fani nimani o’rganadi? 
2.
Texnik - estetik moslik haqida ma’lumot bering. 
3.
Faoliyat xavfsizligi psixologiyasining qanday ahamiyati bor? 
4.
Ruhiy tayyorgarlikning qanday ahamiyati bor? 
5.
Ishlab chiqarishda xavsizlikni ta’minlashni moliyalashtirish qanday tartibda 
amalga oshriladi? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

48 
HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGINING HUQUQIY VA 
TASHKILIY ASOSLARI
 
 
Hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy asoslari mazmuni 
 
1.
 
O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida aholi va hududlarni 
favqulodda vaziyatlardan muhofazalashning huquqiy ta`minlanishi 
Mamlakatimiz fuqarolari 
va 
hududini har tomonlama himoyalash, yurtimiz 
obodligi,
xalqimiz farovonligini ta`minlash maqsadida hukumatimiz tomonidan bir 
qator farmoyishlar, qonunlar, qarorlar ishlab chiqilgan. Fuqarolarning huquqiy 
me`yorlarga rioya etishi qonun oldidagi o`z huquq va burchlarini chuqur anglashi 
demokratik fuqarolik jamiyati huquqiy madaniyatini belgilaydi. 
Respublikamiz aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza 
qilishning o`ziga xos huquqiy-me`yoriy asoslari mavjud. Bular O`zbekiston 
Respublikasi Konstitutsiyasi, O`zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, 
O`zbekiston Respublikasi qonunlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari va
favqulodda vaziyatlar eazirligining ko`rsatma va buyruqlaridan iborat. 
Asosiy Qomusimiz bo`lgan O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 
asosiy mazmunini ham inson, uning qadr-qimmati, salomatligini saqlash, huquqiy 
jihatdan himoyalash, yurtimiz tinchligini ta`minlash masalalari tashkil etadi.. 
Insonning hayoti, yashashga bo`lgan xuquqi Konstitutsiya bilan muhofaza qilinadi. 
Asosiy qomusimizda xavfsizlik, fuqarolar muhofazasi masalalariga ham o`rin 
berilgan. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 93-moddasida shunday 
deyiladi: O`zbekiston Respublikasi Prezidenti favqulodda vaziyatlar (real tashqi xavf, 
ommaviy tartibsizliklar, yirik halokat, gabiiy ofat, epidemiya) yuz bergan takdirda 
fuqarolarning xavfsizligini ta`minlashni ko`zlab, O`zbekiston Respublikasining butun 
hududida yoki uning ayrim joylarida favqulodda holat joriy etadi, qabul qilgan 
qarorini uch kun mobaynida O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining tasdig’iga 
kiritadi. Favqulodda holat joriy etish shartlari va tartibi qonun bilan belgilanadi. 
Oliy Majlisning vakolatlariga 
O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 
umumiy yoki qisman safarbarlik e`lon qilish, favqulodda holat joriy etish, uning 
muddatini uzaytirish va to`xtatish to`grisidagi farmonlarini tasdiqlash kiradi (78-
modda). 
Mahalliy hokimiyat organlarining Konstitutsiyamiz tomonidan belgilangan 
vazifalari qatoriga jumladan quyidagilar kiradi: 
Qonuniylikni, huquqiy-tartibotni va fuqarolarning xavfsizligini ta`minlash; 
mahalliy byudjetni shakllantirish va uni ijro etish, maxalliy soliklar, yig’imlarni 
belgilash, byudjetdan tashqari jamg’armalar hosil qilish.
Atrof muhitni muhofaza qilish (100 - modda). Bu vazifalarni samarali amalga 
oshirish uchun muhofazaning qonuniy, tashkiliy, iqtisodiy, ijtimoiy, muhandislik-
texnik, maxsus asoslariga ega bo`lishimiz zarur. 
O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 1996 yil
 
martdagi PF-1378 
Farmoniga asosan Favqulodda vaziyatlar vazirligi tashkil etildi. 

---

49 
Ushbu Farmonga muvofiq O`zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar 
vazirligi aholi va hududlarni turli tusdagi favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish, 
sodir bo`lgan taqdirda oqibatlarini bartaraf etish, aholi hayoti va salomatligini, 
moddiy va ma`naviy qadriyatlarini muhofaza qilish, shuningdek tinchlik va harbiy 
davrda favquloda vaziyatlar vujudga kelganda ularning oqibatlarini tugatish hamda 
zararlarini kamaytirish sohasida davlat siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirish 
vazirlikning asosiy vazifalari sifatida belgilandi. 
Aholi va xalq xo`jaligi ob`ektlarini muhofaza etishni ta`minlashga rahbarlik 
qilish respublikada O`zbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi o`rinbosari 
Favqulodda vaziyatlar vaziriga yuklatildi. Farmonning ushbu bandiga O`zbekiston 
Respublikasi 
Prezidentining 1998 yil 11 dekabrdagi PF-2153 Farmoni 
bilan 
o`zgartirish kiritildi. O`zbekiston Respublikasida aholi va xalq xo`jaligi ob`ektlarini 
muhofaza etishni ta`minlashga rahbar etib, O`zbekiston Respublikasi Bosh Vaziri 
belgilandi. 
Qoraqalpog’iston 
Respublikasi, 
viloyatlar, 
shaharlarda, 
tumanlarda, 
Qoraqalpog’iston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisi va tegishli hududlarning 
hokimlari; vazirliklar, idoralar, uyushmalar, korxonalar, muassasalar va tashkilotlarda 
vazirlar, davlat qo`mitalari va uyushmalar boshqaruvlari raislari, korxonalar, 
muassasalar va tashkilotlarning direktor va boshliqlari aholi va xalq
 
xo`jaligi 
ob`ektlarini muhofaza etishga rahbar etib tayinlandilar.