Toshkent davlat sharqshunoslik instituti sharq filologiyasi va tarix fakulteti falsafa kafedrasi

Beshinchidan,  ma’naviyatning  davlat  siyosatida  ustuvor  bo‘lishiga  yana  bir  sabab,  millat  son 

jihatidan  kattami  yoki  kichikmi  bundan  qati  nazar,  uning  real  sub’ekt,  ma’lum  moddiy  va  ma’naviy 

---

boyliklarni yaratuvchisi, iste’molchisi, boshqalarda uchramaydigan, o‘ziga xos xususiyatlari mavjudligini 

va  o‘zining  mustaqil  o‘rniga  ega  bo‘lishi  kabi  omillarni,  ya’ni  chinakam  millat  sifatidagi  maqomini  tiklash 

hayotiy  ehtiyoj  darajasiga  ko‘tarilgan  edi.  Uni  hal  etish  millat  va  davlatning  kelajagi  uchun  amaliy 

ahamiyatga egadir. 

Oltinchidan,  o‘zbeklar  jahon  sivilizatsiyasiga  ulkan  hissa  qo‘shgan xalqdir. Uning ma’naviyat, fan, 

madaniyat sohasidagi erishgan  yutuqlari jahon xalqlariga asrlar osha xizmat qilib kelmoqda. Ammo, sho‘rolar 

tuzumi  davrida  ajdodlari  tomonidan  yaratilgan  ana  shu  yutuqlarni  o‘zbek  xalqining  ongi  va  qalbidan 

«chiqarish» borasida ham katta ishlar amalga oshirilgan edi. Mustaqil-lik sharoitida esa uni qayta tiklash, jahon 

sivilizatsiyasidagi munosib va adolatli o‘rnini tiklash zarur edi. Bunga esa faqat ma’naviyatni rivojlantirish 

orqali erishish mumkin. 

Yettinchidan,  ma’naviyat  millatni  va  butun  mamlakat  aholisini  ma’lum  maqsadlar  sari  davlat 

atrofiga  uyushtiruvchi,  ularni  faollashtiruvchi,  yorqin  kelajakka  ishontiruvchi,  inson  zo-tini  ulug‘lovchi, 

uning qadrini anglatuvchi ulkan «mexanizm» hamdir. Xuddi ana shu muhim «mexanizm»dan mustaqillikni 

mustahkamlash,  islohotlarni  amalga  oshirish,  millatimizning  qad-dini  ko‘garishda  foydalanishga  bo‘lgan 

ehtiyoj davlatimiz, eng avvalo Prezidentimiz Islom Karimov tomonidan o‘z vaqtida anglab olindi. 

Ana shu sabablar va ehtiyojlar mustaqillikni qo‘lga kiritganimizdan keyin ma’naviyatni rivojlantirish 

va milliy merosni qayta tiklashni davlatimiz hayotida ustuvor siyosat darajasiga ko‘tarilishiga olib keldi. Shu 

sababli Respublika Prezidenti 1994 yil 23 aprelda «Ma’naviyat va ma’rifat» jamoatchilik markazi tashkil qilish 

to‘g‘risida»;  1996  yil  9 sentyabrda  «Ma’naviyat  va    ma’rifat» markazi faoliyatini  yanada takomillashtirish va 

samaradorligini oshirish to‘g‘risida»; 1999 yil 3 sentyabrda «Respublika ma’naviyat va ma’rifat kengashini qo‘llab-

qo‘vatlash to‘g‘risida»gi farmonlarni  chikardi.  1996  yil  9  sentyabrdagi  farmonda,  «...ma’naviy-ma’rifiy  islohotlar 

davlat siyosagining asosiy,  ustuvor yo‘nalishi,  deb hisoblansin»

25

, deb belgilandi. 

Ma’naviyatni rivojlantirish mamlakatimiz va millatimiz taraqqiyotining hozirgi bosqichida ayniqsa 

asosiy  vazifa  darajasiga  ko‘tarilmokda.  Bu  faqat  mamlakatimizning  ichki  hayoti  bilangina  bog‘liq 

bo‘libgina  qolmasdan,  balki  uning  barqaror  rivojlanishiga  tahdid  solishga  o‘rinayotgan  tashqi  turli 

oqimlarning  mavjudligi  bilan  ham  bog‘liqdir.  Ularning  ayniqsa  hayot  tajribasiga  zga  bo‘lmagan 

yoshlarimizning  ongini  zaharlash  borasida  olib borayotgan  harakatlariga  qarshi  tura  oladigan,  erkin 

fikrlaydigan,  fidoiy  vatanparvarlarni  tarbiyalash  ma’naviyatni  yuksak  darajada  rivojlantirishni 

taqozo qilmoqda.