IJTIMOIY VA GUMANITAR FANLAR TA’LIMI
PEDAGOGIKA
2015, 4-son
77
va zamonaviy turlariga bо‘lgan ehtiyojni oshirmoqda. Ayni zamonda ta’lim
jarayonida ham lug‘atlarga bо‘lgan talab kuchaymoqda. Albatta, bu ta’lim
mazmuniga rivojlanayotgan fan va texnika, texnologiyalarning kirib kelishi bilan
bog‘liqdir. M. V. Avleyeva fikricha, leksikografiya lug‘atlar tuzishning
nazariyasi va amaliyoti hisoblanadi. Leksikografiya fan sifatida kompleks
xarakterga ega, lekin leksikografiyaning о‘ziga xos tomoni uning amaliy
yо‘naltirilganligidir. Olimlarning ta’kidlashicha, nazariy leksikografiya
lug‘atlarning makrostrukturalari va mikrostrukturalari ishlanmasi masalalarini,
lug‘atlar tipologiyasi ishlanmasini, leksikografiya rivojlanishini о‘rganadi.
Lug‘at makrostrukturasi so‘z tanlashni, lug‘atning hajmi va xarakterini,
materialning joylashish tartibi prinsiplarini belgilaydi. Amaliy leksikografiyani
nazariy ishlanmalar bazasida turli xildagi lug‘atlar tuzish jarayoni sifatida
belgilash mumkin
1
.
Ma’lumki, jamiyatning axborotlashib borishi bilan zamonaviy
leksikografiyaning xarakteri о‘zgarmoqda. Hozirgi kunda leksikografik ishlar
uchun kompyuterlarning qо‘llanishini ham ilmiy tadqiqotlarda, ham amaliy
lug‘atchilikda keng uchratish mumkin.
Tadqiqotning instrumental vositalarining о‘zgarishi ham yangi lug‘at
texnologiyalarining paydo bо‘lishiga sabab bо‘lmoqda. Kompyuter yordamida
bajariladigan leksikografik ishlar hajmi shu darajada kengki, bu holat ushbu
fanning yangi bо‘limi – kompyuter leksikografiyasi vujudga kelishiga olib
kelmoqda. Ushbu bо‘lim kompyuter industriyasining tez rivojlanayotgan sohasi,
shuningdek, lug‘at tuzish nazariyasi va amaliyotida kompyuter texnikasini
qо‘llashning metodlari, texnologiyalari va alohida usullarini о‘rganuvchi
tilshunoslikdagi amaliy ilmiy fan bо‘lib qolishiga zamin yaratishi mumkin.
Y. Y. Vaulina kompyuter leksikografiyasini “yaratish usulidan qat’i nazar,
elektron shaklda ishlatish mumkin bо‘lgan lug‘atlar tо‘plami” sifatida ta’riflaydi.
Tadqiqotchining fikricha, lug‘atning elektron shakli, xususan, lug‘atning qaysidir
tubida joylashgan informatsiyani tez topish va foydalanuvchi tomonidan unga
qulay tarzda shakllantirilgan talabga bevosita javob berish imkoniyatiga ega”
2
.
Masalan, www.gramota.ru, www.i-u.ru, www.km.ru, www.announcement.ru,
1
Авдеева М. В. Компьютерная лексикография в системе практической и теоретической
лексикографии // Социосфера, 2012. – № 44. – С. 27-28. http://goo.gl/i9op6
2
Ваулина Е. Ю. Толковый словарь. Возможности электронной версии // Структурная и
прикладная лингвистика. 2007. – С. 187-196. http://goo.gl/IrAD5
Do'stlaringiz bilan baham: |