Анатом- меш

Muskul harakatlarning tezligi va chidamlilik xususiyatlari. Harakat 
tezligida muskullar qisqarishining yashirin davri katta ahamiyatga ega. 7-8 
yashar bolalarda oddiy harakat refleksining yashirin davri 11-12 yashar 
bolalardagiga nisbatan yuqori.Bola jinsiy balog'atga, ya'ni 14-15yoshga 
yetganda muskullar chidamliligi kamayadi, harakat aktivligi esa 35% ortadi. 
Qizlar bir kecha-kunduzda o'g'il bolalarga qaraganda kam harakatqiladi. 
Bahor,kuz oylariga qaraganda qishda aktivlik 30-45% kamayadi. Bola 
maktabga borganda harakat aktivligi ikki marta kamayadi. Shuning uchun ham 
tashkiliy ravishda bolalarni albatta jismoniy mshiqlar bilan shug'ullantirish 
zarur. Jismoniy tarbiya darslari bir kunlik harakat aktivligini 11% qondiradi, 
xolos.Fizkultura minutlari 1-2 sinf o'quvchilarida darsning 15-17 minutida, III-
IX sinflarda 20 minutida o'tkazilsa yaxshi bo'ladi. Uyda dars tayyorlaganda har 
30-40 minutda fizkultura qilish kerak. 1-2 sinfda uchinchi darsdan keyin 
harakatli o'yinlar o'ynagan ma'qul. 
Qo'l panjasi muskullari oyoq muskullariga qaraganda vaqtliroq 
rivojlanadi. 8 yoshda qo'l panjasi muskullari juda tez harakatlarni bajara 
boshlaydi. Bo'g'imlarda muskul harakatlari tezligi 12-13 yoshdan ortadi. 
Muskul harakatlari tezligining ortib borishi nerv sistemasining labilligiga, 
qo'zg'alish va tormozlanish jarayonlari almashinishning o'zaro aloqadorligiga 
va nerv jarayonlari harakatchanligiga bog'liq. 7-8 yashar bolalarda muskullar 
qisqa muddat ichida nozik harakatlarni chaqon bajara olmaydi. Chaqqonlik 
bolada asta sekin hosil bo'ladi va yosh kattalashishi bilan ortib boradi. Aniq 
uyg'unlashgan nozik harakatlar qilish ko'nikma hosil bo`lishiga bog'liq. 
Jismoniy mashqlar harakat tezligi va chaqqonlikni orttiruvchi omillardan 

---

25