Sabirova rixsi abdukadirovna yuldashev nosirjon muxam edjanovich

10.l-rasm.
Vazopressinning ta’sir mcxanizmi: 1 - supraoptik 
neyron, 2 — p araven trik u lyar neyron; 3 — gipofiz old boMagi;
4 — gipofiz orqa bo lagi; AD G -antidiuretik gormon; A S- 
adenilatsiklaza; PKA-proteinkinaza A.
r
[NaCI]
■
Osmotik bosim
0
AD G
sekretsiyasi-
'■►Chanqoq-
Suv reabsorb- 
_► siyasi (NaCI 
chiqariladi)
^ 
Suv iste’ -
mol qilish
10.2-rasm.
Osmotik bosimning vazopressin tomonidan 
boshqarilishi
290

---

Gipotalamus va gipofizning shikastlanishi bilan boradigan 
kasalliklarda (o‘ smalar, travma va infeksiya) vazopressin sintezi 
kamayadi va qandsiz diabet rivojlanadi. Bu kasallikda siydik ko‘p 
ajraladi (sutkasiga 10 litrgacha), natijada suv ham ko‘p ichiladi.
Vazopressin diurezni kamaytirishdan tashqari arteriolalar silliq 
mushaklarining qisqarishi va qon bosimining oshishini chaqiradi. 
Bunday holat vazopressin konsentratsiyasi yuqori boMgandagina 
kuzatilib, fiziologik aham iyatga ega emas.
Aldosteron. 
Aldosteron — buyrak usti bezida ishlab chiqariluvchi 
asosiy mineralokortikoid, u aldegid g ‘ ruhini tutgani uchun shunday 
nomlangan. Uning sutkalik sekretsiyasi mikrogrammlarda (kortizol 
esa milligrammlarda) o ‘ lchanadi. Jigar orqali o‘tganda qondagi 
aldosteronning 90 %i parchalanib ketadi. QondaNaCl konsentratsiyasi 
kamayganda gormon sintezi ortadi (10.3-rasm).
J
[N aC I] 
|
t
' S ? f r : N
G
Aldosteron
sekresiyasi
NaCI ushlanib 
-► qolishi (suv 
chiqariladi)