|
Фойдаланилган адабиётлар:
1.. Люстерник. е.. Я.. русско. –. индиейских. экономические. связи. в. XIX. века. –. Москва..
1958..
2..Мейендорф.е..к..Путешествие.из.Оренбурга.в.бухару..–.Москва..1975.
126
3
Июнь
17
VATAN UCHUN BAHSHIDA UMR
Abdrimova Farog‘at Matvafayevna
Xorazm viloyati Shovot tumanidagi
1-IMI tarix fani o‘qituvchisi
Tel: 91-997-30-22
e-mail:matvafayeva@mail.ru
Annotatsiya:
buyuk.vatanparvar.Najmiddin.Kubroning.vatan.uchun.xizmatlari,.vatanparvarlik.
g‘oyalarini.targ‘ib.etish.yo‘lidagi.xizmatlari,.ilm.olish.yo‘lidagi.mashaqqatlari.haqida.fikr.berilgan
Kalit so‘zlar:
shayx.hazratlari,.vatanparvarlik,.ezgulik.yo‘li,.fidoiylik
Buyuklar. haqida. fikr. yuritish,. ularning. qilgan. ishlaridan. ibrat. olish. asarlarini. o‘rganish.
barcha.zamonlarda.insonlarni.yuksaklikka.boshlagan..Bunday.kishilar.shaxsini.o‘rganish.bilan.
qalbimizga. nazar. tashlaymiz.. O‘z. vijdonimizni. taftish. qilamiz,. uni. tozalash,. hayot. tarzimizni.
to‘g‘rilik.va.ezgulik.sari.yo‘naltirishga.ehtiyoj.sezamiz..Chunki.ularning.hayot.tarzi,.ezgu.amallari.
bizga.saboq..Shunday.buyuk.zotlardan.bin.Najmiddin.Kubro.bo‘ladilar..Xiva.yaqinidagi.Sayot.
qishlog‘ida. tug‘ilgan. Najmiddin. Kubroning. nomi. tirikligidayoq. yetti. iqlimga. ketgan. edi.. O‘z.
zamonasi.ilm-u.urfonida.Najmiddin.Kubroga.teng.keladigan.birorta.olim.bo‘lmagan..Shu.bois.
ham.unga.«Kubro».ismi.berilgan..Alisher.Navoiyning.«Nasoyim.ul-muhabbat».asarida.shunday.
yoziladi:. «Alarg‘a. kubro. ondin. laqab. bo‘ldiki,. har. kim. bila. munozara. va. mubohasa. qil-. salar.
ermish,.ul.kishi.g‘olib.bo‘lurlar.ermish»..Kubro.ning.«valiytarosh»,.ya’ni.valiylar.yetishtiruvchi,.
«tummatul. kubro. (balo-qazolarning. oldini. oluvchi,. buyuk. bashoratchi)»,. «abuljannob. (parhez.
qiluvchi,.dunyoviy.ikir-chikirlardan.uzoq.turuvchi)».kabi.nom.va.laqablari.bo‘lgan..Najmiddin.
Kubro. ham. bunday. mavqega. osonlikcha. erishmagan.. U. o‘z. ilohiy. iste’dodini. tinimsiz. ilm.
o‘rganish,. zahmat. chekish. orqali. yuksaklikka. ko‘tardi.. Ilm. olish. yo‘lida. mashaqqatlardan.
cho‘chimadi,.egallagan.bilimlaridan.hech.qoniqmadi,.ilm.istab.Misr,.Tabriz.va.boshqa.ko‘plab.
o‘lkalarni. kezdi.. Tinimsiz. mehnat,. izlanish,. mashaqqatlar. uni. komillik. darajasiga. ko‘tardi..
Najmiddin.Kubro.dunyoviy.bilimlarda.yuqori.martabaga.erishgach,.bu.bilimlar.Haq.ma’rifatini.
idrok. etish. uchun. kam. ekanligini. anglaydi.. Endi. u. botiniy. bilim,. g‘ayb. asrorini. o‘rganishga.
kirishadi..Bu.nihoyatda.ma-.shaqqatli.yo‘l.bo‘lib,.Najmiddin.Kubro.bu.og‘ir.sinovlarni.ustozlari.
rahnamoligida. yengib. o‘tdi.. Shundan. keyin. u. olamga. boshqacha. qaraydigan,. faqat. kitoblarda-.
gi. bilimlarni. takrorlaydigan. olimlardan. farq. qilib,. erkin,. ozod. mushohada. etadigan,. mohiyatni.
teran. idrok. etib,. buni. odamlarga. yetkaza. oladigan. darajaga. erishdi.. O‘sha. davrlarda. qudratli.
imperiya.hisoblangan.xorazmshohlar.davlatida.mansabparastlik,.manmanlik,.kibr-u.havo,.boylik.
ketidan.quvish.avj.olgan.edi..Soxta.shuhrat.xorazmshoh.ko‘zini.ko‘r.qiladi..Uning.kaltabin-.ligi.
natijasida.mamlakat.tanazzulga.yuz.tutadi..Shoh.uni.balolardan.ogoh.etmoqchi.bo‘lgan.olim-u.
fuzalolarni.ta’qib.etadi..Hatto.Najmiddin.Kubroning.iste’dodli.shogirdi.Majdiddin.Bag‘dodiyni.
qatl.ettiradi..Shunda.Najmiddin.Kubro.shogirdlariga:.«Endi.yurtingizga.bo.ring..Sharqdan.fitna.
olovi.kelmoqda,.ko‘p.o‘tmay.u.hamma.yoqni.kuydirib.kul.qiladi»,.deydi..Shogirdlari:.«Ustod,.
duo. qiling,. bu. ofat. musulmon. olamidan. daf. bo‘lsin,. axir. Sizning. duoyingiz. har. doim. ijobat.
bo‘lg‘ay-. ku»,. deyishadi.. Bunga. javoban. hazrat:. «Bu. qazoyi. mubram. (o‘zgarmas)dir.. Uni.
duo. bilan. qaytarib. bo‘l-. maydi».. «Unday. bo‘lsa. sizni. ham. olib. ketaylik»,. deya. iltijo. qilgan.
shogirdlarga.hazrat.qat’iy.qilib:.«Men.bu.jangda.shahid.bo‘laman,.menga.kindik.qonim.to‘kilgan.
tuproqni,.Xorazmni.tark.etishga.ruxsat.yo‘q»,.deydi.(Abdurahmon.Jomiyning.«Nafohot-ul.uns».
asaridan).. Bashorat. qilingan. ofat. mashriqdan. mo‘g‘ul. bosqinchisi. qiyofasida. bostirib. kelib,.
gullagan. o‘lkani. vayronaga. aylantirdi.. Chingizxonday. shafqatsiz. bir. xoqon. ham. Najmiddin.
Kubroga. o‘z. yaqinlari. bilan. shahardan. tashqariga. chiqib. ketishga. ruxsat. beradi.. Shayx. bu.
marhamatni.rad.etadi..Xorazmshoh.tashlab.qochgan.vatan.himoyasiga.qilich.ko‘tarib,.shohdan.
marhamat. ko‘rmagan. pok. imonlilarga. bosh. bo‘lib. 76. yoshli. Najmiddin. Kubro. chiqadi.. Ular.
bir. necha. kun. Urganch. qal’asini. dushmandan. saqlab. turadilar..Alisher. Navoiy.ning. yozishicha,.
Najmiddin. Kubro. bir. hamlada. dushman. bayrog‘ini. tortib. olgan. va. o‘lganidan. keyin. ham. uni.
127
Do'stlaringiz bilan baham: |
