3
Июнь
17
вазир. мансабида. ишлайди.. Шу. йиллар. давомида. “Тиб. қонунлари”нинг. 1-китобини. туга
-
тиб,. ўзининг. машҳур. фалсафий. қомуси-. “китоб. аш-шифо”ни. шу. ерда. ёзишга. киришди..
“Тиб.қонунлари”нинг.қолган.қисмини.ҳам.шу.ерда.ёзиб,.1023-йил.Исфаҳонга.жўнаб.кета
-
ди..умрининг.қолган.14.йилини.шу.ерда.ўтказиб,.“китоб.аш-шифо”нинг.қолган.қисмини,.
форс.тилидаги.“Донишнома”,.20.жилдли.“Инсоф-адолат.китоби”ни.ва.тиб,.фалсафа,.аниқ.
фанлар,.тилшуносликка.оид.бир.қатор.асарларини.шу.ерда.яратади.
Турли.манбаларда.унинг.450.дан.ортиқ.асар.ёзганлиги.қайд.этилган,.бизгача.242.таси.
(айрим.маълумотларга.кўра.160.таси).етиб.келган..Шулардан.80.таси.фалсафага,.43.таси.
табобатга.оид.бўлиб,.қолганлари.мантиқ,.психология,.табииёт,.астрономия.ва.тилшунос
-
ликка. бағишланган.. унинг. фалсафага. оид. асарлари:. “китоб. аш-шифо”. (айрим. қисмлари.
лотин,. сурёний,. иброний,. немис,. инглиз,. француз,. рус,. форс. ва. ўзбек. тилларида. нашр.
қилинган),.“китоб.ан-нажот”.(“китоб.аш-шифо”нинг.қисқартирилган.шакли)..унинг.фал
-
сафий.қарашлари.“Ал-ишорат.ват-танбиҳот”,.“Ҳикмат.ал-машриқийн”,.“китоб.ал-ишорат.
фил-мантиқ. вал-ҳикмат”,. форс. тилидаги. “Донишнома”. фалсафий. рисолаларида,. “Тайр.
қиссаси”,.“саломон.ва.Ибсол”,.“Ҳайй.ибн.Яқзон”,.“Юсуф.ҳақида.қисса”.каби.фалсафий.
мазмунли. бадиий. қиссаларда. ўз. аксини. топган.. Геология. ва. минералогияга. оид. “Афъол.
вал. инфиолот”. (“Таъсир. ва. таъсирланиш”),. металлар. трансмутациясига. оид. “рисола. ас-
санъа. илал-барақий”. (“барақийга. атаб. санъат. (ал-кимё)га. доир. рисола”),. мусиқа. ҳақида.
“Жавомеъ. илм. ул-мусиқий”. (“Мусиқа. илмига. оид. тўплам”),. тибнинг. айрим. назарий. ва.
амалий. масалаларига. бағишланган. турли. ҳажмдаги. “уржуза. фит-тибб”,. “Ал-Адвият. ал-
қалбия”,.“Дафъ.ал-мадорр.ал-куллия.ан-ал-абдон.ал-инсония”,.“китоб.ал-қуланж”,.“Мақола.
фил-боҳ”,.“рисола.фи.тадбири.ал-мусофирин”,.“рисола.фи.ҳифз.ас-сиҳҳа”,.“рисола.фис-
сиканжубин”,.“рисола.фил-фасд”,.“рисола.фил.ҳиндабо”.каби.рисолалари,.илмлар.тасни
-
фи.масаласида.“Ақсом.ал-улум.ал-ақлия”.асарини.ёзган.
Абу.Али.ибн.сино.ўзининг.бой.ва.серқирра.илмий.мероси.билан.кейинги.давр.Шарқ.ва.
Ғарб.маданиятининг.ривожига.катта.таъсир.кўрсатди..Шарқнинг.умар.Ҳайём,.Абу.убайд.
Жузжоний,. Насриддин. Тусий,. Фаридуддин. Аттор,. Ибн. рушд,. Низомий. Ганжавий,. Фах
-
риддин. розий,. Муҳаммад. умар. саъдиддин. ат-Тафтазоний,. Носир. Хисрав,. Жалолиддин.
румий,.Алишер.Навоий,.Абдураҳмон.Жомий,.улуғбек,.бедил,.баҳманёр.ибн.Марзбон.каби.
мутафаккирлар.ўз.асарларида.ибн.сино.таълимоти.ва.илмий.ғояларини.давом.эттирдилар..
европада. алломанинг. асарлари. ХII. асрдан. бошлаб. лотин. тилига. таржима. қилиниб,. уни
-
верситетларда.ўқитила.бошланди..буюк.аждодимиз.қолдирган.буюк.мерос.дунё.олимлари.
томонидан.тан.олиниб,.эътироф.этилмоқда.
Фойдаланилган.адабиётлар.рўйҳати:
1.. Абу.Али.ибн.сино.таржимаи.ҳоли..-Т.:”Фан”,.1980
2.. А..Ирисов..Ибн.сино.–.ўзбек.-.педагогикаси.антологияси..-Т.:.“Ўқитувчи”,.1995.
3.. Ҳамиджон.Ҳомидий..кўҳна.Шарқ.дарғалари.-.Т.:.“Шарқ”,.2004
4.. буюк. аждодларимиз.-Т.:”Ўзбекистон. миллий. энциклопедияси”. Давлат. илмий. на
-
шриёти,.2010
107
Do'stlaringiz bilan baham: |