Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
5
боғлиқ қатор маънолар орасида улардан қай бири инвариант, умумий маъно бўла 
олишлигини аниқлашда қийинчиликлар туғдиради. Шуни инобатга олган холда 
луғатларда рўйхатга олинган “courage” ва у билан боғлиқ морфологик ва синтактик 
тузилишга эга бирликларни маъновий нуқтаи назардан таҳлил этишни лозим деб 
топдик.
Инглиз тилидаги “courage” лексемасига луғатларда берилган таърифларга эъти
-
бор берамиз. Вебстернинг “Инглиз тилининг учинчи янги халқаро луғати” (Webster’s 
third new international dictionary of the English Language”, Könemann, 1993) да от сўз 
туркумига кирувчи “courage” сўзи ўрта асрлар инглиз тилида “corage” қадимги фран
-
цуз тилда “corage, curage”, сўзнинг этимологик келиб чиқиши деб аталмиш лотин 
тилидаги “cor” +”age”, сўзларига қариндош эканлиги, унинг асл ва етакчи маъноси
“the heart as the seat of intelligence or feeling” (ақл ва туйғу мужассамлигидаги мард
-
лик) эканлиги ёзилган :
“Courage” сўзининг бошқа маъноларини луғатдаги кетма-кетликда таржима усули 
орқали қуйидагича аниқладик:
•
“INCLINATION, INTENTION” (ният, мақсад) (I’d such a courage to do him 
good), (мен унга шундай яхшилик билан мардлик қилмоқчи эдим); 
•
“PROUD AND ANGRY TEMPER”: high spirit. (Мағрур ва ғазабланган кай
-
фият): (high spirit), (юқори кайфият);
•mental or moral strength enabling one to venture, persevere and withstand danger, 
fear, or difficulty firmly and resolutely (руҳий ёки маънавий куч, журъат этиш 
учунбир имконят).I would define true courage to be a perfect sensibility of the 
measure of danger and a mental willingness to endure it. [W.T.Sherman], (Мен 
ҳақиқий жасоратни хавф-хатарнинг мукаммал ҳис қилиш ва унга дош беришга 
тайёр бўлиш деб ўйлайман);
•
confidence that encourages and sustains (рағбатлантирувчи ва қўллаб-
қувватлайдиган ишонч), a courage resting on God (Оллоҳ берган мардлик);
Берилган таърифларга қўшимча тарзда яна бир луғат маълумотларини қўшиш 
мумкин. А.С.Хоринбининг икки мингнингчи йил чоп этилган “OXFORD ADVANCED 
LEARNER*S DICTIONARY OF CURRENT ENGLISH” луғатида “courage” сўзига 
қўшимча қуйидаги маъноларини кузатамиз:
•
COURAGEOUS (having or characterized by courage) (мардлик билан характер
-
ланади);
•
Marked by bold resolution in withstanding the dangerous, alarming, or difficult: 
(ташвишли ёки қийинхавфни одил қарори билан бартараф этиш);
•
BRAVE (a frank courageous heart and buoyant spirit triumphed over pain), (юрак 
ва жўшқин руҳ адолатсизлик устидан ғалаба қозонди); 
•
COURAGEOUS-LY (in a courageous manner), (мардонавор);
•
COU-RA-GEOUS-NESS (the quality or state of being courageous), (жасоратли 
бўлиш сифати ёки ҳолати).
Бундан ташқари, “courage-мардлик” семантик майдони, унинг мазмуний мавзу 
гуруҳларини, улар ўртасидаги маъновий муносабатларни ўрганиш муҳим аҳамият 
касб этади. “Сourage-мардлик” архисемасига асосланган майдон миқёсини қуйидаги 
мазмун гуруҳ (тўда)ларига ажратамиз:
1) Мардлик фазилатларини билдирувчи сўзлар:courage, courageous, adventurous, 
audacious, audacity, bold, boldness, brave, bravery, confident, dauntless, determined, devil-
may-care, fearless, foolhardy, fortitude, gallant, gallantry, game, grit, gritty, gut, gutsy, 
hardy, heroic, heroics, heroism, high-spirited, intrepid, jaunty, lion- hearted, manhood, 

---