Farg’ona poltexnika instituti yengil sanoat va to’qimachilik fakulteti

П1 П2 П3-
- tekislikning izlar uchburchagi deyiladi.
tekislikning proeksiya o‘qlari bilan kesishgan
nuqtalariga izlarning

---

1.24-shakl

---

1.25-shakl

---

1.10. Tekislikning proeksiya tekisliklariga nisbatan turli
vaziyati
Tekislik proeksiya tekisliklariga nisbatan umumiy va xususiy
vaziyatda joylashishi mumkin.
Umumiy vaziyatdagi tekisliklar proeksiya tekisliklariga nisbatan
qiya joylashgan bo‘ladi. 1.25-shaklda berilgan tekislik umumiy
vaziyatdagi tekislikka misol bo‘ladi. Bu tekislik proeksiya
tekisliklari bilan kesishib izlar uchburchagini (
x
,
y
,
z
) hosil
qiladi.
Xususiy vaziyatda joylashgan tekisliklar proeksiya tekisliklariga
nisbatan parallel yoki perpendikulyar joylashgan bo‘ladi.
Agar tekislik proeksiya tekisliklaridan birortasiga
perpendikulyar bo‘lsa, bu tekislik proeksiyalovchi
tekislik deyiladi.

---

a) b)
v)
g)

---

П
1
tekislikka perpendikulyar bo‘lgan tekislikni (1.26,a,b-
shakl) gorizontal proeksiyalovchi, П
2
tekislikka perpendikulyar
tekislikni (1.25,v,g-shakl) frontal
proeksiyalovchi va П
3
tekislikka perpendikulyar bo‘lgan T
tekislikni (1.26,d,e-shakl) profil proeksiyalovchi tekislik deyiladi.
Proeksiyalovchi tekislikning quyidagi muhim xossasi mavjud:
proeksiyalovchi tekislikda yotgan har qanday geometrik
elementlar, masalan, nuqta, to‘g‘ri chiziq va tekis shaklning bitta
proeksiyasi tekislikka proeksiyalovchi tekislik iziga to‘g‘ri chiziq
ko‘rinishida, boshqa proeksiyalari esa aslidan qisqarib
proeksiyalanadi (1.26-shakldagi 
△
ABC tekislik).
Agar proeksiyalovchi tekislik proeksiyalar tekisligiga parallel
bo‘lsa, u holda tekislikda yotgan tekis shaklning proeksiyalar
tekisligiga proeksiyasi o‘ziga teng bo‘ladi. Bunday tekisliklar
gorizontal , frontal va profil tekisliklarga bo‘linadi va
ularning П П va П tekisliklar sistemasida ikkita izi tegishli

---

1.27-
shakl