Ukrainadagi urush fonida O‘zbekiston tashqi savdosi qanday o‘zgardi?

Qozog‘istonga eksport ko‘rsatkichlari
nima sababdan Rossiya bilan
kuzatilgani singari, balki undan kuchliroq darajada qisqargan?
Qozog‘istonga eksport hajmining mart oyida, hatto Rossiyaga eksport ko‘rsatkichining
pasayishidan ham yuqori darajada qisqarganligini faqat valyuta kursining o‘zgarishi
tushuntirib berolmaydi. Buni Rossiyaning Qozog‘iston bilan bojxona ittifoqi rejimi amal
qiluvchi bitta ittifoqda (
Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqi
) ekanligi bilan izohlash mumkin.
Rossiya bilan Qozog‘istonning bitta bojxona ittifoqida ekanligi
bu davlatlarning biriga
kirib kelgan tovarlarning bir qismi osongina boshqasiga o‘tib ketishiga (re-eksport)
imkoniyat mavjud ekanligini anglatadi. Ya’ni O‘zbekiston Qozog‘istonga eksport
qilayotgan tovarlarning ma’lum qismi Qozog‘iston orqali Rossiyaga o‘tib ketayotgan
bo‘lishi mumkin. Shu nuqtai nazardan qaralsa, Qozog‘istonga eksportimiz hajmi
Rossiyaga eksport hajmiga qaraganda tezroq sur’atda qisqargan. Shuningdek, tenge
kursining qisqa muddatda keskin qadrsizlanishi ham bunda muhim rol o‘ynagan.
Yana bir jihatni unutmaslik kerakki, hozirgi narxlarning beqarorligi sharoitida 
import
hajmining qiymatda ortayotganligi uning fizik hajmi qanday o‘zgarayotganligi haqida
aniq xulosa qilishga imkon bermaydi
. Ya’ni oxirgi ikki oyda urush harakatlarining
davom etayotganligiga qaramasdan, import hajmining yuqori sur’atlarda
o‘sayotganligi import iste’molining huddi shu sur’atda oshayotganligini anglatmasligi
mumkin. Chunki importning o‘sishi uning qiymatiga nisbatan ifodalangan bo‘lib,
uning fizik hajmi qanday o‘zgarayotganligini bu qiymat orqali baholash mushkul,
shu bilan birgalikda, noto‘g‘ri hamdir. Ayniqsa, asosiy oziq-ovqat mahsulotlarining
narxi dunyo bo‘yicha yuqori sur’atlarda o‘sayotgan bir sharoitda.
Masalan, joriy yilning mart oyida dunyo bo‘yicha bug‘doy narxi indeksi 19,7 foizga,
o‘simlik yog‘ining narx indeksi 23,2 foizga, shakar narxi indeksi 6,7 foizga, go‘sht narxi
indeksi esa 4,8 foizga 
oshgan
. Ko‘rib turganimizdek, asosiy oziq-ovqat mahsulotlarining
narxlari yuqori sur’atlarda o‘smoqda. Bu esa