Mavzu: kichik maktab yoshi davrida psixik rivojlanish xususiyatlar

 
 
 
Bola so‘zlarni qanday eshitgan bo‘lsa, shundayligicha yozilmasligini bilishi, 
ularni to‘g‘ri talaffuz etishga va yozishga o‘rganishi zarur. YOzma nutqni egallash 
asosida bolalarda turli matnlar haqida ma’lumotlar yuzaga keladi. Bu davrda 
yozma nutq endigina shakllana boshlaganligi bois, bolada o‘zi yozgan fikrlarni, 
so‘z va harflarni nazorat etish malakasi hali rivojlanmagan bo‘ladi. Lekin 
unga ijod qilish imkoniyati beriladi. Ushbu mustaqil ijodiy ish kichik maktab 
Yoshidagi o‘quvchilarda berilgan mavzuni anglash, uning mazmunini aniqlash, 
fikrini bayon etish uchun ma’lumot to‘plash, muhim jihatlarini ajratib olish, reja 
tuzish, uni ma’lum ketma-ketlikda bayon etish, malakasini yuzaga keltiradi. 
 
Nutq turlar 
 
 
Мулоқот
О
ғ
заки 
Ўз фикрини 
баён этиш 
 
Ички нут
қ 

---

 
 
 
 
 
 
Jumlalarni to‘g‘ri tuzish, aynan shu mazmunga mos so‘zlarni topish va 
ularni to‘g‘ri yozish, tinish belgilarini to‘g‘ri qo‘yish, o‘z xatolarini topa 
olish va to‘g‘rilash aqliy rivojlanishning ko‘rsatkichlaridan hisoblanadi. 
Metodistlar kichik maktab Yoshidagi bolalarning nutqini rivojlantirish uchun 
quyidagi nutq turlarini sistemali ravishda tashkil etish sxemasini tavsiya etadilar. 
Kichik maktab davrida shaxslararo munosabat 
 
O‘qituvchining o‘quvchilarga ta’sir ko‘rsatishi va munosabatining quyidagi 
uslublari mavjud
. Avtoritar uslub
: bu qattiqqo‘llik bo‘lib, bunda o‘qituvchi 
o‘quvchilarini so‘zsiz o‘ziga bo‘ysunishlarini talab etadi. Lekin, nima uchun 
qatiqqo‘lliq qilayotganini yoki o‘quvchilariga nima uchun o‘zlarini shunday 
tutishlari lozimligini tushuntirib bermaydi, Shuningdek, o‘quvchilarni o‘z 
xatti-harakatlarini mustaqil boshqarishga ham o‘rgatmaydi, o‘qituvchi dars 
davomida o‘quvchilaridan jim o‘tirishini, savollarga doimo qo‘l ko‘tarib, 
o‘qituvchining ruxsati bilan javob berishini, o‘qituvchining ko‘rsatmalarini 
so‘zsiz bajarishini talab etadi.Bunday pedagoglar o‘quvchilarning qiziqishlari 
asosida emas, balki asosan o‘quv rejasi asosida dars o‘tadilar. Dars davomida ham 
bahs-munozara 
uchun 
deyarli 
imkoniyat 
yaratilmagan 
holda 
asosan 
o‘qituvchining fikri singdiriladi. O‘quvchilari bilan muomala munosabatda ham 
ularning individual psixologik xususiyatlari, jumladan, nerv tizimining 
qo‘zg‘aluvchanlik darajasini ham e’tiborga olmaydilar. Bu uslub o‘qituvchini 
sinfdan, o‘quvchidan uzoqlashtiradi. Emotsional sovuqlik sinfda intizomli 
o‘quvchida yakkalanish, xavotirlik, himoya qilinmaganlik hissini ham yuzaga 
keltiradi. Bu uslub sinfda yuqori o‘zlashtirish ko‘rsatkichini berishi, lekin bu 
o‘zlashtirish, asosan, xotira sababli bo‘lib, lekin mustaqil tafakkur, ijodkorlik, 
hozirjavoblik kabi xususiyatlarni rivojlanishdan ortda qolishiga sabab bo‘ladi, 
unda doimiy xavotirlik o‘ziga nisbatan ishonchsizlikni keltirib chiqaradi.