Menejmet va marketing

13-Mavzu. MARKETING TIZIMIDA AXBOROT TA'MINOTI 

Reja: 

 

1. Marketingda axborotlarning ahamiyati 

2. Marketing axborotlari turlari 

3. Marketing axboroti manbalari 

 

Tayanch  so’zlar:  marketing,  marketingda  axborot,  zamonaviy 

marketing, ishlab chiqarish, mikro marketing, marketing kompaniyasi davri, 

iste’molchi,  marketing  bo’limi  davri,  konsepsiya,  marketing  konsepsiyasi, 

ishlab chiqarish konsepsiyasi, tovar konsepsiyasi. 

 

 

1. Marketingda  axborotlarning   ahamiyati. 

Mamlakatda 

iqtisodiyotni 

rivojlanishi, 

boshqarish 

tizimini 

mukamallashtirish  axborotlarsiz  amalga  oshirib  bo’lmaydi.  Axborotlar  milliy 

iqtisodiyotning  barcha  tarmoqlari,  sohalari,  bo’linmalari  (ish  joyidan  tortib 

vazirliklargacha)  o’rtasida  va  ushbu  korxona  bilan  o’xshash  korxonalar  va 

tashkilotlar o’rtasida uzluksiz axborot almashishdan iborat. Fan-texnika taraqqiyoti 

o’sishi  bilan  birga  chiqarilayotgan  tovarlarning  nomenklaturasi  ham  ortadi,  tez 

---

126 

с 

yangilanadi,  ishlab  chiqarishning  texnika  bazasi  zamonaviy  va  murakkab 

mashinalar  sistemasi  bilan  boyiydi,  texnologik  jarayonlar  intensivlashadi  va 

murakkablashadi,  ishlab  chiqarishni  ixtisoslashtirish  kengayadi  va  hokazo. 

Shuning  uchun  korxonada  foydalanadigan  axborotlarning  miqdori  keskin  ortadi. 

Shuni  aytish  kifoyaki,  hozirgi  zamon  mashinasozlik  korxonasida  boshqarish 

ehtiyoji  uchun  har  soatda  100  mingdan  ko’proq  yoki  kuniga  bir  milliongacha 

axborot  belgilarini  ishlab  chiqarish  talab  qilinadi.  Axborotlar  etishmasa,  yoki 

ulardan  to’la  foydalanilmasa,  boshqarishda  xatoliklarga  yo’l  qo’yilishi  mumkin. 

Chunki bunday holda rahbar ishlab chiqarishning ahvoli haqida to’la ma'lumotga 

ega  bo’lmaydi.  Bozor  imkoniyatlarini  yaxshiroq  bilish  va  marketing 

muammolarini echish uchun har qanday tashkilot, korxona yoki firmaga to’liq va 

haqqoniy  axborot  zarur.  Ular  o’z  xaridorlarini,  raqobatchilarini,  vositachilarini 

sotish va baholar to’g’risidagi ma'lumotlarga ega bo’lmasdan turib, har tomonlama 

tahlil, rivojlantirish va nazorat qilishni amalga oshira olmaydilar. 

Mashhur  amerikalik  marketologlardan  biri  shunday  degan  edi:  "Biznesni 

boshqarish  -  bu  uning  kelajagini  boshqarish,  kelajagini  boshqarish  -  axborotga 

egalik qilishdir". Haqiqatdan ham, axborot moliyaviy, xom-ashyo, asbob-uskunalar 

va  ishchi  kuchi  kabi  muhim  boshqarish  resursi  va  ob'ekti  bo’lib  qolmoqda.  Shu 

bilan  bir  vaqtda,  xorijlik  tadqiqotchilar  ta'kidlaganidek,  bozor  to’g’risidagi 

axborotlardan  to’liq  qoniqqan  korxonani  topish  juda  mushkul.  Ayrimlar  aniq 

ma'lumotlarning  etishmasligidan  nolisalar,  boshqalari  noaniq  axborotning 

ko’pligidan  noliydilar.  Bundan  tashqari,  axborotning  qanchalik  haqqoniyligini 

aniqlash  ham  muammodir.  Shuning  uchun,  hatto  xorijda  ham  xaridor  bozori 

sharoitida juda kamdan-kam firmalargina rivojlangan marketing axboroti tizimiga 

ega  ekanliklari  bilan  maqtana  oladilar.  Ularning  ko’pchiligi  marketing  tadqiqot 

bo’limlariga ega emaslar, boshqalari o’z tarkiblarida, sotishni istiqbollash va tahlil 

qilish  bilan  shug’ullanuvchi  kichik  bo’limlarga  egadirlar.  Endi  bizdagi  ahvolga 

kelsak,  bozorning  ahvoli  haqida  axborot  to’plash  hali  o’z  rivojining  ilk 

bosqichidadir.  Lekin  yangidan-yangi  talablarning  shiddat  bilan  rivojlanishi, 

marketingning 

baynalminallashuvi, 

raqobatning 

keskinlashishi 

samarali 

axborotlarga egalik qilishni kun tartibiga qo’ymoqda. Bunga yangi texnikalarning, 

yangi  kompьyuterlar,  nusxa  ko’chiruvchi  mashinalar,  videomagnitofonlar  va 

boshqalarning keng ko’lamda ishlatilishi keng imkoniyatlar yaratmoqda.