Kutubxonashunoslik

Kutubxonashunoslik va informatika 
Kelib chiqishi bo‘yicha kutubxonashunoslik “informatsiyani 
asoschisi” hisoblanadi. Lekin shunday davr bo‘ldiki, informatika 
kutubxonashunoslikni egallash, uni yutib yuborishga harakat qildi. 
Kutubxonashunoslik va bibliografiyani informatikani bir usullari deb 
hisoblab, uni mustaqil bilim sohasi deb hisoblamadi. 
Informatika keng ma’noda – fundamental ilmiy fan bo‘lib, bir 
obyektni boshqa bir obyektda namoyon bo‘lishi natijalarini, jamiyatda, 
tabiatda va texnik qurilmalardagi barcha turdagi axborotlarni ishlab 
chiqish, qayta ishlash, saqlash va tarqalishini o‘rganuvchi bilimlar 
tizimidir.
Tor ma’noda esa - bu turli xil ilmiy - texnika axboroti xizmati 
faoliyati bilan bog‘liq bo‘lgan amaliy informatika. Kutubxonashunoslik 
va amaliy informatika fanlarini o‘zaro hamkorligi kelib chiqishi bir 
bo‘lgan, bir - biriga yaqin, teng, ikkala tomon ham bir - biriga foyda 
keltiruvchi fanlar sifatida qadrlanadi. 
Informatika tufayli kutubxonashunoslar jamiyatni axborotlashtirish 
va o‘z fanlarining nazariy va amaliy tomonlarida tub o‘zgarishlarni 
amalga oshirish zarurligini anglab yetmoqdalar. Hozirgi kunda 
kutubxonashunoslik 
fanining 
ilmiy tushunchalariga “axborot”, 
“axborotlashtirish”, “kompyuterlashtirish” va boshqa tushunchalar kirib 
bormoqda. Fanning o‘zi esa yangi yo‘nalishlarga o‘tish bosqichini 
tugallamoqda. 
Kutubxonachilik 
ishi 
endi 
axborotlashtirish 
industiriyasining bir sohasi sifatida faoliyat yuritmoqda. 
Hozirda kutubxonashunoslik va amaliy informatika fanlarining 
o‘zaro aloqalarida integratsiya tendentsiyasining kuchayishi holati 
ko‘rilmoqda. Rivojlangan mamlakatlarda “kutubxona - axborot fanlari” 
tushunchasi qo‘llanilishi bu tasodif emas. Kutubxonashunoslik va 
amaliy informatika fanlarining o‘zaro aloqa jarayonlarining rivojlanishi, 
bu inkorni inkori qonuniyatiga ko‘ra, yaqin kelajakda ularni o‘zaro 
aloqalari integratsiyalash jarayonida yangi bir asosda faoliyat yuritishga 
olib keladi. 
Kutubxonashunoslik fanini fundamental informatika faniga bo‘lgan 
munosabatiga kelsak, fundamental informatika kutubxonashunoslik fani 
uchun umumlashtiruvchi fan sifatida qaralishi, uning qonuniyatlari, 

---

54 
tamoyillari, kategoriyalaridan kutubxonashunoslik fani axborot - 
kutubxona faoliyati uchun xarakterli bo‘lgan axborot jarayonlarini 
o‘rganishda toboro ko‘proq foydalanishi kerak.
Shunday qilib kutubxonashunoslik kelib chiqishi bir bo‘lgan fanlar 
bilan o‘zaro aloqalarini nisbatan yuqori darajada doimiy va 
muvofiqlashgan deb xarakterlash mumkin.
Yaqin 
kelajakda 
kutubxonashunoslik, 
bibliografiyashunoslik, 
kitobshunoslik, amaliy informatika fanlari sohasida jiddiy o‘zgarishlar 
bo‘lishi uchun bir qator asoslar mavjud. Yuqoridagi fanlar yangi, yana 
ham umumiy nazariy asoslarga ega bo‘lgan fan - fundamental 
informatika asosida o‘z ilmiy bilimlarini qayta quradilar.