Kutubxonashunoslik

Kutubxonashunoslik va bibliografiyashunoslik 
Bular – mustaqil, bir - biriga yaqin, bir - biri bilan yaqin aloqada 
bo‘ladigan va bir - birini boyitadigan fanlardir. Bibliografiyashunoslik 
kutubxonashunoslik fanini ilmiy - nazariy potentsialini sezilarli darajada 
kengaytiradi. U bibliografik informatsiya ilmiy tushunchasidan 
foydalanadi, Bibliografiyasiz kutubxona ishining ko‘pgina ishlarini 
amalga oshirib bo‘lmaydi, masalan: fondlarni komplektlash, axborot - 
qidiruv tizimlarini ishlab chiqish, kutubxona fondini o‘rganish, 
foydalanuvchilarga xizmat ko‘rsatishda tavsiya bibliografiyasidan 
foydalanish, yangi adabiyotlar haqida axborot berish va boshqalar. 
Bibliografiya ma’lum darajada kutubxonalar orqali tarqaladi. 
Shuningdek bibliografiya nazariyasi - bibliografiyashunoslik rivojlanadi. 
U o‘z navbatida kutubxonashunoslik fani tamoyillari, nazariyasi, 
usullari, tushunchalaridan foydalangan holda uning ilmiy-nazariy 
potentsialiga suyanadi. Ushbu fanlarni bir-biriga yaqinlashtirish, olimlar 
oldida turgan muhim vazifalardan biridir. 
Kutubxonashunoslik va kitobshunoslik 
Kitobshunoslik - kutubxonashunoslik bilan yaqin, bir - biriga 
bog‘langan 
ilmiy 
fan. 
Lekin 
ko‘pgina 
kitobshunos 
olimlar 
kutubxonashunoslikni, kitobshunoslik fanini tarkibiy qismi sifatida 
qarashadi. 
Kitobshunoslik, kitobshunos olimlarning bergan ta’rifiga ko‘ra 
kitob haqidagi barcha fanlarning quramasidir. Kutubxonashunoslik 
fanini kitobni o‘zini emas, balki axborotni saqlovchi elementlardan biri - 
nashr shakl sifatidagi holati, mazmuni qiziqtiradi. Kutubxonashunoslar 
o‘z faoliyatlarida ushbu fanning asosiy tushunchalari: kitob, kitobat ishi, 
nashriyot, kitob tarqatish va boshqadan foydalanadilar. 
Kitobshunoslik va kutubxonashunoslik fanlari kitobxonlik deb 
ataluvchi tadqiqot sohasida bir - biriga juda yaqin aloqada bo‘ladi. 
“Kitobxon”, “o‘qish” tushunchalari kutubxonashunoslikdagi muhim 
tushunchalar bo‘lsada, ular tor ma’noda ishlatiladi. Kitobni bilish, uni 
ma’nosini, maqsadi va qanday kitobxonlar guruhiga mo‘ljallanganligi - 
bu kutubxonachining kasbiy faoliyatidir. Ba’zi bir kutubxonachilik 
tadqiqotlari kontsepsiyalarini ishlab chiqishda kitoblarni ijtimoiy hodisa 
sifatida rivojlanishining umumiy qonuniyatlari katta rol o‘ynaydi. 
Kitobshunoslar o‘z navbatida kitobxonlar, ularni qiziqishlari, 
axborotga bo‘lgan talablari, alohida nashr turlaridan foydalanish, aniq 

---

53 
nashrlar va boshqalar haqidagi nazariy xulosalar va empirik 
ma’lumotlardan foydalanadilar. Kitobshunoslik va kutubxonashunoslik 
fanlarini juda ham yaqinligi, ushbu fanlarni yagona fan deb qarash yoki 
biri ikkinchisini tarkibiga kiradi deb hisoblashga hech qanday asos yo‘q.