Microsoft Word tarixi muhammadiy ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
240
Odamlar to‘p-to‘p bo‘lishib Islom diniga kirgali turdilar. Bu haqda Nasr surasi tushdi: 
— «Iza jaa nasrullohi val-fathu va roaytannasa yadhuluna fi dinillahi afvajan». Ya’ni: Ey 
Muhammad, «har qachon Allohdan fath — nusrat kelur bo‘lsa, ko‘rursankim, odamlar 
to‘p-to‘p bo‘lishib Islom diniga kirgaylar» demakdur. 
Makkaning fath bo‘lgani, Quraysh mushriklarining yengilgani butun Arabistonga tarqalib 
ma’lum bo‘ldi. Shu bilan Islom dinining shon-shavkati ko‘tarildi. Barcha arab qabilalariga 
qo‘rqinch tushdi. Butparastlik davlati yiqilib, Islom davlati rivojga kirdi. Arab qabilalari 
ersa, qaysi biri qo‘rqqanidan, qaysi biri suyganidan dinga kirisha boshladilar. Yolg‘izlanib 
toyifliklar va uning atrofidagi Havozin, Saqif qabilalari tushunmaslikdan, o‘jarlik qilishib, 
Rasulullohga qarshi urushmoqchi bo‘ldilar. Buning xabari anglangach, ular ustiga yurish 
qilib, Islom haybatini ko‘rsatmoq lozim bo‘ldi. Itob ibn Usayd ismli Quraysh raislaridan 
yangi musulmon bo‘lgan bir kishini Makka shahriga voliy qilib qo‘ydilar. Bu esa shu 
kunlarda yigirma besh yoshli o‘spirin yigit edi. Besh vaqt namozga imom bo‘lish 
vazifasini ham unga topshirdilar. Ansor sahobalarning olimlaridan hazrati Mu’oz ibn 
Jabalni xalqqa dinni o‘rgatish, Qur’on o‘qitish uchun Makkada qoldirdilar. 
HUNAYN G‘AZOTI
Makka shahri fath qilingandan keyin Havozin, Saqif qabilalarining raislariga qo‘rqinch 
tushdi. Barchalari yig‘ilishib bu haqda kengash to‘plandig‘i tuzdilar. Alar: 
— Muhammad ersa o‘z qavmi Quraysh ishidan qo‘li bo‘shandi. Ularning raislari chor-
nochor unga bo‘ysunishdilar. Endi bizning ustimizga kelishdan uni to‘skudek hech narsa 
yo‘qdur. Endigi maslahat shuldurkim, Muhammad bosh-oyog‘ini yig‘ib kuch olgunchalik 
uning ustiga biz bostirib boraylik, — deyishib shunga to‘xtam qilishdilar. 
O‘zlaridan boshqa turlik qabilalardan ularga ko‘p xalq qo‘shildi. Har qabila ustiga o‘z 
raislaridan boshliq sayladilar. Butun yig‘ilgan qo‘shin ustiga Havozin raislaridan Molik ibn 
Avf degan kishi bosh qo‘mondonlikka tayinlandi. So‘ngra u kishi har bir askar xotin-
bolasini, mol-chorvasini o‘zi bilan birga olib kelsin, deb buyruq chiqardi. Bu kelgan 
dushman qabilalari ichida Bani Sa’d qabilasi ham bor edi. Bu ersa Rasulullohning 
tug‘ilgandan keyin to‘rt yoshga yetguncha emizib boqqan enagalari Halima xotunning 
qabilasi edi. Bular ichida Durayd ibn Simma nomli atoqli zo‘r bahodirlardan bir kishi ham 
bor edi. 
Lekin bu kishi ersa qarilik vaqti yetib yoshi yuzdan o‘zg‘on, ko‘z ko‘rar nuridan ajrag‘on 
edi. Shundoq bo‘lsa ham urush ishidagi tajribasidan foydalanmoq uchun uni birga olib 
yurgan edilar. Bu odam askar ichiga kelgandan so‘ngra, bolalar yig‘isini, har xil 
hayvonlarning turlik ravishda tovushini qulog‘i eshitib, buning sababi nimadur, deb askar 
boshlig‘i Molik ibn Avfdan so‘radi. Bu kishi ersa yoshi o‘ttizdan oshab, kamolga yetgan 
kishi edi. Anda ul: 
— Dunyoda turgan har kishi uch narsa — joni, oilasi va moli uchun urush qilgay. Mana 
shularni saqlamoq uchun eng so‘ngi kuchlari bilan urushurlar deb, har askar safining 
orqasiga o‘z xotin-bolalarini, mol-dunyolarini keltirib qo‘ydim. Endi alar hech qachon 
bularni tashlab qocholmagaylar. Xotin-bolalarini qo‘riqlab, dushmanga qarshi 
o‘lgunlaricha urushgaylar,— dedi. 
Buning shu so‘zini anglagach, qari bahodir: 
— Hoy kishi, sen askar qo‘mondoni emas, qo‘y-echkilarning cho‘poni ekansan. 
Dushmandan yengilib qochgan askar oldini hech narsa to‘sa olmagay. Urush ishi o‘lish 
ishidur. Qilich-nayzasini qo‘lidan tushirmay turib, jon bergan askarlargina dushmanni 
yenga oladi. Xotin-bola, mol-dunYo qo‘rqqan kishini yo‘lidan qaytara olmagay. Agar 
dushmanni yengar bo‘lsak, barchamizning tilagimiz shuldur, unda yaxshi ish bo‘lur edi. 

---

Tarixi Muhammadiy. Alixonto’ra Sog’uniy