Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

Qayta guruxlanish.
Karboniy ioni qaytaguruxlanishi va bu qayta guruxlanish 
vodorodning yoki alkil guruxining 1,2-siljishi barqarroq bo’lgan karboniy ionining hosil 
bo’lishiga olib keluvchi barcha holatlarda kuzatilishi mumkinligi bizga ma’lum. 
Bunda karboniy ioni va alken hosil bo’lish tezligi o’tish holatining barqarorligi bilan 
bog’liq ekanligini yoddan chiqarmaslik kerak. Ko’proq barqaror kaboniy ioni, undagi 
zaryadlarni taqsimlanishini ta’minlovchi omillar (induktiv va rezonans effektlar) hisobiga tezroq 
hosil bo’ladi. Shunday qilib, alkenni barqarorlashtiruvchi omillar – tutashish yoki 
giperkonyugatsiya, gibridlanishning o’zgarishi – o’tish holatida hosil bo’luvchi qo’shbog’ni 
barqarorlashtiradi. 
Galogenvodorodlar bilan reaksiyasi.
Spirtlar galogenvodorodlar bilan alkilgalogenid va 
suv hosil qilib ta’sirlashadi. Quruq gazsimon galogenvodorod spirtdan o’tkaziladi yoki spirt 
kontsentrlangan kislota eritmasi bilan qizdiriladi va alkilgalogenid hosil qilinadi. Ba’zan vodorod 
bromid spirt ishtirokida sulfat kislota va natriy bromiddan hosil qilinadi. Galogenvodorodlar 
orasida 
HCl 
eng kam Reaksion qobiliyat namoyon etadi va birlamchi, ikkilamchi spirtlar bilan 
faqatgina rux xloridi ishtirokida ta’sirlashadi; ikkinchi tomondan Reaksion qobiliyati o’ta yuqori 
bo’lgan uchlamchi-butil spirti xona xaroratida kontsentrlangan sulfat kislota ishtirokida 
chayqatilishidan xloridlar hosil qiladi. Masalan: 
CH
3
CH
2
CHCH
3
 
H
2
SO
4 
qizdirish 
2-butanol 
CH
3
CH=CHCH
3
2-buten