Leksikologiya bilib oling. Leksikologiya

Stolning oyog‘i 
birikmasida qanday ma᾽no koʻchishi bor? 
A) metafora
B) sinekdoxa 
C) metonimiya
D) vazifadoshlik 
26. Lug'atlarda bosh so'z sifatida … beriladi. 
Nuqtalar o’rnini to’ldiring. 
A) so’z 
B) harakat nomi 
C) leksika 
D) leksema 
27
. 
Lermontovni tashlamadim hech,
So'ngra qo‘lga oldim Hofizni. (H. Olimjon)
Ushbu she’riy parchada ma’no ko'chishining qaysi usuli qo‘llangan?
A) vazifadoshlik 
B) sinekdoxa
C) metafora D) metonimiya
28. Leksik ma’no bildiradigan so‘z turkumlarini quyidagi javoblardan toping. 
1) fe’l; 2) sifat; 3) modal; 4) ot; 5) undov; 6) olmosh; 7) taqlid; 8) yuklama; 9) ko‘makchi; 10) 
bog‘lovchi; 11) ravish 
A) 1,2,4,6,7
B) 3,5,6,8,9,11 
C) 1,2,4,11
D) 1,2,4,6,11 
29. 
Eskalator 
so‘zi gap tarkibidan ajratib olingan holda qanday ma‘noni bildirib qoladi?
 
A) ko‘chma ma’no
B) ko‘p ma’no 
C) dominant ma’no 
D) har qanday vaziyatda ham bir ma‘noni bildiradi. 
30.
Yo'lbars, Bo'riboy, Qoplonbek, Burgutbek, Lochinoy, Gulnora, Gulchehra, Yoqutoy, Asalxon, 
Oyxon, Arslon, Bobur, Gilosxon, Charos, Ozoda. 
Yuqoridagi shaxs nomlarini agar ma‘no ko‘chishi asosida tanlab olingan desak, unda qaysi ma‘no 
ko‘chishi mavjud deb o‘ylaysiz? 
A) sinekdoxa 
B) metonimiya 
C) metafora
D) vazifadoshlik 
(Ushbu testlarning javobi https://t.me/Davlat_tili_uzbek_tili/1351 da) 
Davlat test markazining test bazasidan (o´rganish uchun): 
(Javoblari rangli tarzda berilgan) 
1. Qaysi javobdagi barcha so‘zlar o‘zaro sinonim bo‘lgan yasama fe’llar hisoblanadi? 
A) tortiq, sovg‘a, tuhfa 
B) qah-qah otmoq, hiringlamoq, kulmoq 

---

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
91 965 55 99 
C) yugurmoq, chopmoq, yelmoq 
D
) shivirlamoq, so‘zlamoq, gapirmoq 
2. Qaysi javobda sifat turkumiga oid o‘zaro ma’nodosh so‘zlar juftligi berilgan? 
A) tantiq – saxiy B) ozodlik - mustaqillik 
C) husn - go‘zal 
D
) chiroyli – suluv 
3. Qaysi javobda ot turkumiga oid o‘zaro ma’nodosh so‘zlar juftligi berilgan? 
A) tantiqlik – saxiylik 
B) husn - go‘zal 
C
) sovg‘a – tuhfa D) tabassum - yig‘i 
4. Qaysi javobda berilgan so'zlar juftligi o‘zaro ma’nodosh emas? 
A) chopmoq – yelmoq
B) 
husn - go‘zal 
C) ayyor – makkor D) epchil – abjir 
5. Qaysi javobdagi so‘zlar o‘zaro ma’nodoshlik hosil qila oladi? 
A) chiroy, suluv 
B) abzal, ortiq 
C) rostgo‘y, mehnatsevar 
D
) ko‘nmoq, unamoq 
6. Qaysi javobdagi so‘zlar o‘zaro ma’nodoshlik hosil qila oladi? 
A) ganch, xazina 
B) dangasa, mehnatkash 
C) husn, chiroyli 
D
) suluv, ko‘rkam 
7. Qaysi javobdagi so‘zlar o‘zaro ma’nodoshlik hosil qila olmaydi? 
A) obro‘, nufuz 
B) belgi, nishon 
C) beadad, behisob 
D
) ganch, xazina 
8. Qaysi javobdagi so‘zlar o‘zaro ma’nodoshlik hosil qila olmaydi? 
A
) chiroy, suluv 
B) subutsiz, betayin 
C) ganj, xazina 
D) bezak, ziynat 
9. Qaysi javobdagi so‘z birikmasida fe’l bilan shakldosh bo‘la oladigan so‘z qatnashgan? 
A) katta bog‘ 
B) 
ko‘m-ko‘k 
o‘t
C) yaxshi so‘z 
D) bo‘sh joy 
10. Qaysi javobdagi so‘z birikmasida fe’l bilan shakldosh bo‘la oladigan so‘z qatnashgan? 
A)
shirin 
o‘y
B) yomon so‘z 
C) bugungi yumush D) uzun bo‘y 
11. Qaysi javobda asosi omonim bo‘lgan yasama so‘z berilgan? 
A) bo‘y
dor B) tomizmoq 
C) oqimtir D) yashirin 

---

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
91 965 55 99 
12. Qaysi javobda asosi omonim bo‘lgan yasama so‘z berilgan? 
A) ko‘zlamoq 
B) otilmoq 
C) bo‘g‘ma 
D
) chopiq 
13. Qaysi javobda o‘zaro zid ma’noli iboralar berilgan? 
A) do‘ppisini osmonga otmoq, ko‘kka ko‘tarmoq 
B
) ko‘kka ko‘tarmoq, yerga urmoq 
C) tepa sochi tikka bo‘lmoq, qovog‘idan qor yog‘moq 
D) tilining uchida turmoq, ko‘z qorachigdday asramoq 
14. Qaysi javobda asosi omonim bo‘lgan tub so‘z berilgan? 
A) oq
izmoq B) tuzlamoq 
C) changimoq 
D) kechikmoq 
15. Qaysi javobdagi so‘zlar o‘zaro ma’nodosh bo‘la olmaydi? 
A) ayon, aniq 
B) ko‘rk, chiroy 
C) gavdali, norg‘ul 
D
) mazali, lazzat 
16. Qaysi javobda ot turkumiga oid so‘z bilan paronim bo‘la oladigan birlik berilgan? 
A) yod В) xam C) bob
D) 
ahil 
17. Qaysi javobda fe’l turkumiga oid so‘z bilan paronim bo‘la oladigan birlik berilgan? 
A)
urush 
B) azim 
C) yoqilg‘i
D) undash 
18. Qaysi gapda ajratib ko‘rsatilgan so‘zda metonimiya usulida ma’no ko‘chgan? 
A) Unga hozir eshitguvchi quloq kerak edi, shu bois gapirishdan to‘xtamadi. 
B) Sen o‘tkir zehnli bola ekansan-ku. 
C
) Qo‘zivoy chol anchadan beri samovarga chiqmay qo‘ygan. 
D) Siz ko‘zoynakli kishidan keyin kirasiz. 
19. Qaysi javobda olmosh turkumiga oid o‘zaro ma’nodosh so‘zlar qatori berilgan? 
A) beg‘ubor, sof, musaffo 
B) hech kim, har bir, ana shu 
C)
kimdir, birov, allakim 
D) picha, sal, ozgina 
20. Qaysi javobdagi tasviriy ifodaning izohi to‘g‘ri emas? 
A
) oq oltin - pilla 
B) charm qo‘lqop ustalari - bokschilar 
C) yaylov bahodirlari - cho‘ponlar 
D) hayvonlar podshosi - sher 
21. Qaysi javobdagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zda metonimiya usuli orqali ma’no ko‘chishi yuz 
bergan? 
A) Negadir ishtaham ochilib ketdi. 
B) Shamol kuchayib olovning tili yana ham uzunlashdi. 

---

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
91 965 55 99 
C) Bu g‘arib bosh nimalarni ko‘rmagan, jigarim. 
D)
Tez orada «Sohibqiron» sahna yuzini ko‘radi. 
22. Qaysi javobdagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zda metonimiya usuli orqali ma’no ko‘chishi yuz 
bergan? 
A) Yoqimli hid dimog‘ini qitiqladi. 
B) Olti oykim do‘stlarim ham pana-panada, Iste’dodim so‘nganidan qilar karomat. 
C) Buni eshitgan quloq nima deydi? 
D
) 0‘zbek Navoivni o‘qimay qo‘ysa, 
Oltin boshning kalla bodgani shudir. 
23. Qaysi javobdagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zda sinekdoxa usuli orqali ma’no ko’chishi yuz bergan? 
A) Yoqimli hid dimog‘ini 
qitiqladi.
B) 
Och
nazarim tushar suratga. 
C)
Bir 
boshg
a bir o‘lim. 
D
) «Nasaf
» Toshkentdan g‘alaba bilan qaytdi. 
24. Qaysi javobdagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zda metafora usuli orqali ma’no ko‘chishi yuz bergan? 
A) Olma archayotganda qo‘lini kesib oldi. 
B
) Negadir ishtaham qochib ketdi. 
C) Dasturxonga qarang, ona qizim, noz- ne’matlardan yeb o‘tiring. 
D) Bu maxfiy sirni ishonchli og‘iz orqali yetkazing. 
25. Qaysi javobdagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zda metafora usuli orqali ma’no ko‘chishi yuz bergan? 
A) 0‘zbek Navoiyni o‘qimay qo‘ysa, 
Oltin boshning kalla bo‘lgani shudir. 
B) Kurash bo‘yicha o‘tkazilgan musobaqada Qashqadarvo birinchi o‘rinni egalladi. 
C) Inshoolloh, mehribon qo‘llar sizni qo‘llab yuborar. 
D)
Olti oykim do‘stlarim ham pana-panada, Iste’dodim so‘nganidan qilar karomat. 
26. Qaysi javobdagi ajratib ko‘rsatilgan so‘zda metafora usuli orqali ma’no ko‘chishi yuz bergan? 
A) Albatta, yurtimizdagi bunday o‘zgarishlarni ko‘rgan ko‘zlar xursand bodadi. 
B) Har shanba «Muqimiv»da «Advokatlik osonmi?» dramasi qo‘yilayotgan ekan. 
C) Yanvarning o‘n beshlarida butun qishloq to‘g‘on qurishga otlandi. 
D
) Mustaqillik tufayli millatning g‘ururi, obro‘-e’tibori o‘sdi. 
27. Qaysi javobda fe’l turkumiga oid ma’nodosh so‘zlar qatori berilgan? 
A)
chopmoq, yugurmoq, yelmoq 
B) kelmoq, ketmoq 
C) istak, xohish, orzu 
D) bormoq, yurmoq, yozmoq 
28. Qaysi javobda ot turkumiga oid ma’nodosh so‘zlar qatori berilgan? 
A) yer, osmon 
B) inoq, ahil 
C
) ma’no, mazmun 
D) chopish, yugurish 

---

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
91 965 55 99 
29. Qaysi javobda sifat turkumiga oid so‘z bilan paronim bo‘la oladigan birlik berilgan? 
A)
azm 
B) xam 
C) ahil 
D) xiyla 
30.