Zarralar fizikasi

ББК 22.383я73+22,36я73
© 0 ‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati, 2009.
ISBN 978-9943-319-81-3
Г
 
j i z z a x d p T
1
iwv Ц
4 3 /
\
~i
I ДООЭПТ RtSURI MARKAZI j

---

K I R I S I I
Yadro fizikasi 
- atom yadrosining tuzilishi, xususiyatlari va yadro ichida 
yu/ 
bcradigan 
jarayonlarni o‘rganuvchi fandir.
XIX asr oxirlariga qadar atom tuzilishi haqida hech narsa ma’lum emas edi.
|H9(>-yildu 
A .B ekkerel rad io ak tiv lik n i k a sh f etdi. R adioaktiv 
lliirlaniNhlnming I'otoplastinkaga ta’sir etishini va ionlashish xususiyatlarini 
nnlqlfldi. Ikki 
yildan so‘ng R Kyuri/va 
M . 
Skladovskaya Kyurilar uran 
lu/lnrlning 
ham radioaktivlil/ xususiyatiga ega ekanligini aniqladilar.
К ltd 
ioakti vl ik yemirilish vaqtid^udns® 
(
J 3 ,y )
nurlanish vujudgakelishi 
vii nurlanish intensivligi tashqi ta ’sirlarga (temperatura, elektromagnit 
mnydon la’siri, deformatsiya) bog'liq emasligini aniqladilar.
1900-yili Kyuri, E.Rezerford, E Soddilar radioaktiv namunalardan
i Itlquvchi
marta ionlashgan geliy atomi, (3 -nur tez elektronlar 
oqlml, 
y-csa qisqa elektromagnit to ‘lqin ekanligini aniqladilar. Bu 
rmllouktivlik 
hodisalarini atom, molekulalarda bo‘ladigan jarayonlar deb 
lunhuntirib 
boMmaydi, balki yangi bir soha - yadroda deyishlikni taqozo 
clndl.
J.J.Tomson 
1897-yil 29-aprelda elektronni kashf etdi. 1904-yilda esa 
o'tlnlng atom 
modelini tavsiya etdi. Unga ko‘ra, atom o ‘lchami 
R
= 10 8 
4tn bo'lgan shar, 
bunda musbat zaryad va massasi tekis taqsimlangan,