504- guruh talabasi Joʻrayeva Malikaning “Ona tili” fanidan

Morfologik yozuv
. So‘z va uning qismlari qanday talaffuz qilinishidan qat’iy nazar, 
uning variantlaridan biri avvaldan qoidalashtirilgan shaklda, ya’ni asliga muvofiq 
yoziladi. Masalan: 1) 
kitob, maktab, ko‘plab, talab 
kabi so‘zlarda oxiridagi b undosh 
talaffuzda p tarzda jarangsizlanadi, biroq asliga muvofiq yoziladi; 2) 
shanba, sunbul, 

---

5 
manba, aylanma
so‘zlari o‘rtasida keladigan n undoshi talaffuzda o‘zidan keyingi 
undoshlarga moslashib
shamba, mamba, sumbul aylamma
tarzida aytiladi biroq asliga 
ko‘ra yoziladi; 3)
do‘st, go‘sht, xursand
kabi so‘zlar oxiridagi undosh tovush 
talaffuzda tushurilsa ham, asliga muvofiq yoziladi; 4) 
uch, to‘rt
sonlariga 
-ala
qo‘shimchasi qo‘shilganda 
uchchala, to‘rtta
tarzida tovush orttirilgan holda talaffuz 
qilinsa ham asliga muvofiq yoziladi; 5) o‘zak tarkibida 
u
undoshi bo‘lgan 
kulmoq, 
tug‘ilmoq, uch 
kabi so‘zlariga, 
-ib, - il, -in, -ish, - imsira 
affikslari qo‘shilganda 
affikslardagi 
i 
unlisi 
u
tovushga moyilroq talaffuz qilinadi, biroq asliga muvofiq 
kulib, 
tug‘ildi, uchish
tarzida yoziladi; 6) 
g‘
undoshi bilan tugaydigan so‘zlarga jo‘nalish 
kelishigi qo‘shimchasi
-ga
tarzda qo‘shiladi va shunday yoziladi: 
tog‘ga, bog‘ga, 
bug‘ga
kabi. Shunday qilib, hozirgi o‘zbek adabiy tilidagi o‘zak-negiz va 
qo‘shimchalarning bir xil qoida asosida yozilishini ta’minlaydigan morfologik yozuv, 
faqat yozma nutq talabiga rioya qilinadigan qoidalar majmuidan tashkil topadi. 
Tarixiy - an’anaviy yozuv
. So‘zlarning hozirgi talaffuzi va yozuv shaklidan qat’i 
nazar, tarixiy - an’anaviy me’yoriga amal qilgan holda yozish qoidasidir. Bu yozuv 
qoidasi ko‘proq zamonaviy shoir va yozuvchilarning asarlarida turli so‘z va 
affikslarning tarixiy shaklda ishlatilishi jarayonida ko‘zga tashlanadi: 1) buyruq - istak 
maylining 
-gin
shakli 
- gil
//g‘il
tarzida keladi: 
Ey, munaqqid, sen g‘azalni ko‘hna deb 
kamsitmagil (A.Vohidov
); 2) hozirgi adabiy tildagi maqsad ravishdoshining 
-gani
shakli
- gali // g‘ali // qali
tarzda yoziladi: 
ko‘rgali keldingmi, yor, kuydurgali 
keldingmi, yor
(qo‘shiqdan); 3) 
-mi
so‘roq yuklamasining 
- mu
tarixiy shakli 
qo‘llaniladi: 
Sevgini tortib bulurmu toshu tarozi bilan (E.Vohidov).
Xuddi shuningdek, 
tarixiy - an’anaviy yozuv qoidalarini 
-gin //gil
(
borgin - borgil), - dan //din (jondan - 
jondin), ar // ur (kelar - kelur
) kabi affikslar, 
nima //ne, u //ul
kabi olmosh va boshqa 
turkumga mansub so‘zlarning tarixiy shakllarining ishlatilishi misolida ham kuzatish 
mumkin.