Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Мавзунинг асосий мазмуни:
Р акн и н г ри вож лан и ш и жуда кўп босқичли ва узок, ж а р а ён ­
ни уз ичига олади. К ўпинча, қатор касалли клар ў зи н и н г тав- 
си ф и н и ўзгартириш и оқибатида р ак олди ўзгариш лари келиб 
чиқади. Рак олди касалликлари ва рак касаллиги уртасидаги 
ф а р қ ш уки, би ри н чи касалликда р ак таш хи си н и қўйиш учун 
бир ёки бир неча а н и қ кўзга таш лан ади ган б елгилар кузатил­
м айди. Бу “ е ти ш м ай д и ган ” б ел ги л ар н и н г юзага кел и ш и га, п а­
то л о ги к ж араён н и н г узлукли ри вож лан и ш и сабаб бўлади. Рак

---

О БШ Қ ва лаб қизил ҳошиясининг рак олди касалликлари
245
олди ўзгариш лари ў зи н и н г к л и н и каси , тав си ф и , натиж аси ва 
ҳаж м и ҳамда тўртта а со си й йўн али ш и бўйича ривож ланади: 
тез р и во ж л ан и ш , ри во ж л ан и ш си з ў си ш , сези л ар л и ўзгари ш - 
си з у зо қ вақт сак ^ ан и б туриш и ва регрессия. Д ем ак, ф ақ ат б и ­
ри нчи йўналиш тез ри во ж лан и б (п рогресс), рак олди касал ­
л и ги н и ракка олиб келади. Рак олди ж ар аён и н и н г тез ри вож ­
л а н и б , р а к к а а й л ан и ш и учун кан ц ероген ом ил ри вож лан и ш
ж а р а ён и н и н г турли босқи чи д а туртки таъсири бўла олади. Рак 
олди касаллиги р акка ўтиш вақтида тур ганда, кан ц ероген с а ­
бабчи ом и лл ар таъ сири б артараф қи л и н и ш и , шу вақтн и н г ўзи- 
даёқ, р ак н и н г тр ан сф о р м ац и ял ан и ш и га (тўхташ ига) олиб к е ­
л и ш и ҳам м ум кин.
Х озирги вақтда, о ғи з б ўш л и ғи ш и л л и қ қ о б и қ қавати рак 
олди касалликларига таш хис қўйиш учун 1976 йилда бош ва 
б ўйин ўсма^чарини ўрганиш ком и тети т а к л и ф қилган ва со- 
б и қ С овет ҳукумати м иқёсидаги он ко л о гл ар н и н г и лм ий т и б ­
бий й и ғи л и ш и д а тасд и қд ан ган си н ф л аш д ан ф ойдаланам из.