Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Этиологияси ва патогенези.
М елькерссон-Розентал си н д ро-

---

М елькерссон-Р озент ал синдроми
239
ми сабаблари охиригача ўрганилм аган. К,атор м уаллиф лар бу 
касал л и кн и насли й , ян а б ош қал ари н ей р о д и стр о ф и к ўзгариш , 
M ischer (1954) ва Schuerm an эса м ак р о х ей л и тн и н г гем атоген- 
и н ф ек ц и о н таб иатли ку р и н и ш и , деб санаш ади. Б из эса бу к а ­
са л л и к сабаблари п о л и эти о л о ги к тавси ф га эга деб айта ола- 
м из.
Клиник куриниши.
М ел ь к ер ссо н -Р о зен тал си н д ром и га кам 
учрайди ган касалли к деб қараб бўлм айди, чунки аёллар о р а ­
сида бу касалли к қ ў п р о қ учрайди. К асалли к турли ёш даги д ав­
рда кузати л и ш и ва ю з те р и с и , о ғи з ш и л л и қ қ о б и қ қаватида 
ш иш пайдо б ўлиш и б илан бош ланади. К ам д ан -кам ҳолларда 
к асал л и кн и н г бирлам чи си м п то м и - ю з н ер ви н и н г шол бўли- 
ш и учрайди. К асаллик бош ланиш ида юзда ш иш лар пайдо бўла- 
д и , а в вал ю қ ори л аб ш и ш а д и , к е й и н п астки л а б , кам ҳол- 
ларда бир ёки и ккала лунж ш иш ади, ю қори лаб ва лунж ёки 
бир вақтд а иккала лаб ш иш ади. К асал л и к н и н г бирлам чи б ел- 
гиси си ф атида юзда н евралгия типидаги о ғр и қ кей и н ч ал и к ю з 
н ер ви н и н г п араличи кузатилади.
К асал л и к одатда тўсатдан бош ланади. Б ир неча соат ичида 
ш иш б и р ёки и ккал а лабда пайдо бўлади. Ш и ш 3-6 кундан 
бир ой гача с акд ан и б туриш и мумкин. Л аб ш акли ўзгаради, лаб 
четлари буралиб хартум ча ш ак л и га к и р и б , ти ш л ард ан аж ра- 
л и б туради. А йрим ҳолларда, ш иш шу дараж ада катталаш ади- 
ки, лаб 3-4 м аротабага ўзгаради. Л аб н и н г қали н ли ги бир хил- 
да б ў л м ай , од атд а, б и р то м о н и и к к и н ч и то м о н и д а н к ў п р о қ
ш и ш ган бўлади.
Л а б н и н г ш и ш ига ё р и к д а р н и н г ҳосил б ўлиш и қўш и ли ш и
м ум кин. О датда, ш иш л аб н и н г бурунгача ёки эн гаккача бўлган 
соҳасини эгаллайди. Кучли ш и ш п айдо бўлса, нутқ, м им ика, 
о вқ ат ей и ш ж араён и бузилади. Ш и ш ган лаб о қ -қ и зи л , бош қа 
ҳолларда, таран гл аш ган кўри н и ш д а бўлади. П ай п асл аган и м и з- 
д а, те н г ёки қ а тти қ эл асти к тўқи м а к о н си стен ц и яси а н и қ т а - 
нади. П ай паслаганд ан кей и н из қолм айди. Л аб тўқим аси н и с ­
батан қаттикдаш ади, л ек и н склерозланм айди.
Бундай ш иш лар кўпчилик беморларда д ои м и й сакданиб қо- 
лади , с е к и н л и к билан бўш аш ади, вақт ўтиш и б илан б и роз к а ­
маяди. А йрим бем орларда, ш иш бутунлай йўқолади, л ек и н вақ- 
ти -вақ ти б илан турли дараж ада қайта ри вож лан и б , кей и н д о ­
им ий сақпаниб қолиш и м ум кин. Ш и ш н и н г ю зага келиш д ара- 
ж аси кун давом и да ўзгаради. А йрим ҳолларда, ш иш лунж га, 
б и р ёки икки юз га, м и лкка, қатти қ танглайга, тил ва бурун- 
га тарқаш и ҳам кузатилади.
М е л ь к е р с с о н -Р о з е н т а л с и н д р о м и к а м д а н -к а м ҳ о л л ар д а 
лунжда қоб и қд ан ган ш иш пайдо қилади. Бундай ҳолат кўплаб 
адабиётларда гранулам атоз пареит ёки гранулам атоз м акрохей-

---

240
О т з буш лит шиллиқ қавати ва ла б касалликлари
л и т деб аталади. О датда, бир то м он л ам а п ареи т ривож ланади. 
Ш и ш кўпинча бутун л у н ж н и н г қ ал и н л и ги бўйлаб тарқалади. 
Бундай ҳолларда, ш и л л и қ қ о б и қ қаватда ш иш кузатилиб, унда 
ти ш излари сези ли б туради. К ей и н ч ал и к ж ароҳатланган с о \а
тўқим аси қатти қ эл асти к бўла боради. Ш и ш ган ж ойда ял л и г­
л ан и ш ва о ғр и қ сезилм айди.
Ф ақат лунж даги ш и л л и қ қаватн и н г ж ароҳатлан и ш и д а юм- 
ш о қ ш иш бўлиб, у ёстиқсим он таранглаш иш ни эслатади. Ш ил- 
л и қ қават оқ-п у ш ти бўлиб, ти ш ўри н лари с а к д а н и б қолади. 
Ш иш н и н г қайталаниш и чуқур-чуқур бурм аларнинг ҳосил бўли- 
ш ига олиб келади. Ш и ш мил к, қ а гги қ ва ю м ш оқ тан гл ай , тил 
ва огиз ш и л л и қ қ о б и ғи н и н г б ош қа соҳаларида пайдо бўлади. 
Ш иш а н и қ ч егар ал ан ган , ш и л л и қ қ а в а тн и н г бутун соҳасига 
тарқалган ёки қ и см ан қизарган бўлиш и м ум кин.
М ел ь к ер ссо н -Р о зен тал си н д ром и д а ж ароҳатл ан ади ган со- 
ҳ ан и н г ж ой л аш и ш и га қараб,