|
INTERNET TARMOG’I MUHITIDA INTERNET MARKETING
Naim N. A.(ТАТU, Axborot texnologiyalari kafedrasi assistenti)
Bugungi kunga kelib, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining jadal rivojlanishi
hayotimizning barcha jabhalariga asta-sekinlik bilan o‘z ta’sirini o‘tkazayotganligi hech kimga
sir emas. Ayniqsa, global axborot tarmog‘i – Internet imkoniyatlarining kengayib borishi nafaqat
undan foydalanuvchilar sonining ortishiga, balki bir qancha yangi yo‘nalishlar, yangi
tushunchalarning paydo bo‘lishiga ham olib kelmoqda. Internet marketing ana shunday
tushunchalar jumlasidandir.
Internet marketing — Internet tarmog‘i muhitida marketingni shakllantirish nazariyasi va
usullarini o‘z ichiga oladi. Eng muhimi shundaki, bu o‘rinda marketingning ajralmas qismi
hisoblangan reklama iste’molchilarni jalb etish usuligina bo‘lib qolmay, balki bo‘lajak xaridorlar
40
bilan bevosita aloqa o‘rnatish imkonini maksimal darajada osonlashtiradi. Aynan shuning uchun
ham, reklamaning faqat bir turi – internet reklamalaridan foydalanishning o‘zi yetarli bo‘ladi.
Internet reklama an’anaviy reklama usullardan farqli ravishda quyidagi afzalliklarga ega:
— reklama bennerini ishlab chiqish yoki o‘zgartirish vaqti nisbatan qisqa;
— istalgan badiiy va audiovizual elementlardan foydalanish;
— tayyor bannerlarni joylashtirish uchun qo‘shimcha vaqt va mablag‘ talab etilmaydi;
— tanlangan iste’molchilar guruhiga murajaat qilish;
— reklama ta’sirini tez va aniq baholash;
— bir vaqtning o‘zida ichki va tashqi bozorga chiqish.
Internetning taraqqiy etishi va uning jamiyat hayotida muhim o'rin egallashi bilan birga,
virtual resurslar xilma-xilligini vujudga keltirdi. Shu bilan bir qatorda, bugungi kunda keng
ommalashib ulgurgan ijtimoiy tarmoqlarning paydo bo'lishiga ham zamin yaratdi.
50 million auditoriyalik tinglovchilar ko'rsatkichiga ega bo'lish uchun radioga 38 yil,
televideniega esa 13 yil vaqt ketgan. Internet esa bu ko'rsatkichga 4 yilda erishdi. Ijtimoiy
tarmoqlar etakchisi sanalgan Facebook auditoriyasining foydalanuvchilari esa 9 oy davomida
100 million foydalanuvchidan oshgan. Bu esa, o'z navbatida, elektron marketing faoliyatining
kun sayin shiddatli rivojlanib borayotganligidan darak beradi..
Elektron marketing keng ma’noda – internet marketing, web marketing, online marketing
yoki dijital marketing, deb ham ataladi. Bu zamonaviy elektron marketingning samarali
vositalaridan biri sanalgan ijtimoiy media marketing bilan bog‘liqdir.
Ijtimoiy media marketing (Social Media Marketing) – marketing faoliyatini ijtimoiy
tarmoqlar, mavzuli blok hamda foto va video portallar yordamida amalga oshirilishidir.
Ijtimoiy tarmoq keng imkoniyatlarga ega marketing maydonchasi bo‘lib, iqtisodiyotning
turli sohalaridagi korxonalar, mijozlar bilan ijtimoiy tarmoq orqali ish yuritishadi.
Ijtimoiy tarmoqlar korxonalarga foydalanuvchilar bilan aloqa o‘rnatishga, o‘z mijozlari
bilan uzoq muddatli munosabatlarni tashkil qilishga, korxona brendi va mavqeining
mustahkamlanishiga, savdoning o‘sishiga, biznes rivojlanishining boshqa munosabatlariga
imkoniyat yaratib beradi. Ijtimoiy tarmoq sahifalarida korxonalar mahsulot va xizmatlari haqida
turli xil fikr va mulohazalar nashr qilinadi, suratlar, videoroliklar va taqdimot materiallari
joylashtiriladi, xaridorlar bilan doimiy muloqot olib boriladi.
Ijtimoiy medianing maqsadi internetda o‘zaro qiziqishlar yoki faoliyatga ega shaxslar
bilan muloqot qurishdan iborat. O‘zaro aloqa ichki pochta yoki xabar almashish tizimi orqali
amalga oshiriladi.
Ijtimoiy tarmoqlar xuddi elektron marketingning boshqa vositalari (qidiruv
optimizatsiyasi, kontekst va bannerli reklama)ga nisbatan bo‘lganidek, an’anaviy reklama
vositalari (tashqi va televizion reklama)ga nisbatan ham qator afzalliklarga ega bo‘lib, ular
quyidagilar:
Aynan shu mexanizmda shunday atalmish virusli (shiddat bilan tez tarqaladigan)
marketing vujudga kelib, brendga bog‘langan qiziqish, kontent mazmuni bo‘yicha
foydalanuvchilarning o‘zlari o‘z atrofidagilariga interfaol ilovalarni tarqatishadi. Eng ko‘p, tez-
tez ishlatiladigan virusli formatlar qatoriga videoroliklar, infografika va boshqalarni kiritish
mumkin.
Ijtimoiy tarmoqlar “Simsiz radio” tamoyiliga asoslangan bo‘lib, ikki asosiy yondashuvi
mavjud.
Birinchi yondashuv – o‘zaro tarqatilishi, ya’ni foydalanuvchi mahsulot to‘g‘risidagi
axborotni o‘z atrofidagi bir yoki bir necha kishiga manzilli yuboradi yoki o‘sha mahsulot bilan
bog‘liq bo‘lgan kontentga e’tiborni qaratadi.
Ikkinchi yondashuv – ijtimoiy tarqatilishi, ya’ni foydalanuvchi ijtimoiy tarmoqlarning
o‘rnatilgan mexanizmlari (Facebook va ”Vkontakte”, ”Podelitsya”, “Twitter”, “Retweet” buy-
ruqlari) yordamida o‘ziga ma’qul bo‘lgan kontentni o‘z auditoriyasiga tarqatib yuboradi.
Marketing nuqtai nazaridan ikkinchi yondashuv samaraliroq, chunki bir qadar kengroq
auditoriyani qamrab oladi. Bunday holatda marketologning vazifasi – korxona mahsulot yoki
41
xizmati haqidagi ma’lumotni tarqatish uchun auditoriyaning qiziqishlarini aniqlash, yetaklovchi
motivlarni tushunib olish va shu asosda tez tarqaladigan qiziqarli matn, rasm yoki video
kontentni shakllantirishdan iborat.
OMMAVIY – barcha internet-foydalanuvchilar uchun; istalgan mavzuda muloqotga
kirishish mumkin;
FOTO VA VIDEO XOSTINGLAR - videoroliklar va suratlarda izohlash orkali
mulokotni ko‘zda tutadi;
MAVZULI - muloqotning qandaydir (qiziqishlar bo‘yicha yoki kasbiy) yo‘nalishlariga
ega.
Do'stlaringiz bilan baham: |
