Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

 
1. Назарий тадқиқотлар. 
Бундай тадқиқотлар турли манбаларда 
мавжуд материалларни, далилларни ўрганиш ва умумлаштиришга қаратилган. 
Бундай тадқиқотлар учун танланган мавзулар ўқувчиларга биологик 
объектларни реал муҳитда, фаолиятда ўрганишлари ва изланишлари учун кенг 
кўламда материаллар бериши, турли тахминлар тузишига имконият бериши 

---

181 
керак. Бу эса ўқувчиларда тадқиқот ишларини олиб боришга қизиқишни 
орттиради ва уларни мустақил билиш фаолиятига ундайди. 5-6-синф 
ўқувчилари тадқиқотнинг бундай шакли бўйича иш олиб боришни бемалол 
уддалай оладилар. Масалан, 6-синфда ўқувчилар дастурда берилган ―Чўл, 
тўқай, адир, яйлов ўсимликлари‖ мавзуси бўйича қуйидаги тадқиқот ишларини 
олиб боришлари мумкин: 
Адир ўсимликларининг яшаш муҳитига мосланишлари. 
Австралиялик ―мирзатерак‖. 
Бактериялар оламига саѐҳат. 
Бактериялар бизга дўстми ѐ душман.
 
Чўл ўсимликларининг яшаш муҳитига мосланишлари. 
Доривор ўсимликлар. 
Фотосинтез ѐки яшил ўсимликнинг буюк сири. 
Ҳашаротхўр ўсимликлар. 
Инсоннинг яшил дўстлари. 
Картошканинг тарихи. 
Лишайниклар - атмосфера тозалигини аниқловчи индикатор. 
Ўсимлик номларининг сири. 
Ўсимлик ва инсон муносабатлари. 
Ўсимликлар - давлат рамзи. 
Рекордчи ўсимликлар. 
Саѐҳатчи ўсимликлар. 
Ғаройиб ўсимликлар. 
Тўқай ўсимликларининг яшаш муҳитига мосланишлари. 
Яйлов ўсимликларининг яшаш муҳитига мосланишлари. 
Замбуруғлар салтанати. 
Ғаройиб паразит – раффлезия. 
Тажрибага асосланган (экспериментал) тадқиқотлар (кузатишлар, 
амалий машғулотлар, тажрибалар). 
Тажрибалар ўтказиш кўникмаларини 
ўқувчилар ботаника дарсларида олиб бориладиган лаборатория ва амалий 

---

182 
машғулотлар ўтказиш давомида ҳамда дарсдан ташқари ишлар давомида ҳосил 
қиладилар. 
Дуккакдошларнинг сири. 
Илдизмева - мевами? 
Картошка кўчатини чопиқ қилишнинг аҳамияти. 
Минерал ўғитларнинг ошпиѐз ривожига таъсири. 
Ўсимликларни тупроқсиз ўстириш. 
Ўсимликларнинг юқори ҳароратга мослашуви. 
Ўсимликнинг уруғдан ривожланиши. 
Органик ўғитларнинг лавлаги ривожига таъсири. 
Помидор кўчатини хомток қилишнинг аҳамияти. 
Қалампир кўчатини пикировка қилишнинг аҳамияти. 
Сумалакнинг сири. 
Ташқи муҳит омилларининг хона ўсимликларига таъсири. 
Хона ўсимликлари баргидан кислород ажралишини ўрганиш. 
Ёруғликнинг ўсимликларга таъсири.