Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

Investitsiya vositachisi 
Mijozning topshirig‘iga binoan, mijoz nomidan va uning hisobidan qimmatli 
qog‘ozlarga doir bitimlar hamda operatsiyalarni amalga oshiruvchi qimmatli 
qog‘ozlar bozorining professional ishtirokchisi 
investitsiya vositachisidir. 
Investitsiya vositachisi mijozlarining qimmatli qog‘ozlari va pul mablag‘lari, 
agar qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi 
tomonidan boshqacha qoida belgilanmagan bo‘lsa, investitsiya vositachisining o‘z 
hisobvaraqlaridan alohida hisobvaraqlarda turishi kerak. 
Investitsiya vositachisi har bir mijozning qimmatli qog‘ozlari va pul 
mablag‘lari hisobini yuritishi, qimmatli qog‘ozlarga doir bitimlar va operatsiyalarni 
mijoz bilan tuzilgan shartnomaga muvofiq amalga oshirishi, tuzilgan bitimlar va 
amalga oshirilgan operatsiyalar to‘g‘risida unga hisobot berishi shart. 
Investitsiya vositachisi mijozlarning qimmatli qog‘ozlarni sotib olish va 
sotishga buyurtma berish, o‘tkazish borasidagi topshiriqlarini vijdonan hamda 
ularning kelib tushishi tartibida bajarishi kerak. Mijozlarning topshirig‘iga binoan 
amalga 
oshiriladigan 
bitimlar 
investitsiya 
vositachisining 
o‘z dilerlik 
operatsiyalariga nisbatan ustun ravishda bajarilishi kerak. 
Agar investitsiya vositachisi tomonidan tegishli topshiriq olinguniga qadar 
investitsiya vositachisi va uning mijozi o‘rtasidagi mijoz xabardor qilinmagan 
manfaatlar to‘qnashuvi mijozga zarar etkazilishiga olib kelsa, investitsiya 
vositachisi zararning o‘rnini qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qoplashi shart. 
Investitsiya vositachisi tomonidan investitsiya vositachisi sifatidagi faoliyatni 
to‘xtatib turish, tugatish to‘g‘risida qaror qabul qilingan yoki u tugatilgan taqdirda, 

---

96 
tegishli axborot qaror qabul qilingan paytdan e’tiboran ikki ish kuni ichida ommaviy 
axborot vositalarida va fond birjasining rasmiy veb-saytida e’lon qilinadi. 
Investitsiya vositachisi sifatida o‘z faoliyatini to‘xtatib turayotgan, tugatayotgan 
yoki tugatilayotgan investitsiya vositachisida hisobi yuritilayotgan qimmatli 
qog‘ozlar mijozning qaroriga ko‘ra bir haftalik muddatda boshqa investitsiya 
vositachisiga o‘tkaziladi, bunday qaror mavjud bo‘lmagan taqdirda esa, qimmatli 
qog‘ozlarning egasi tanlagan investitsiya vositachisiga qimmatli qog‘ozlar bozorini 
tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan belgilangan muddatlarda 
keyinchalik o‘tkazish uchun Qimmatli qog‘ozlar markaziy depozitariysiga 
(faoliyatni to‘xtatib turish hollari bundan mustasno) o‘tkaziladi. 
Yuridik shaxsni — investitsiya vositachisini tugatish qimmatli qog‘ozlar 
bozorini tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi (hozirda Kapital bozorini 
rivojlantirish agentligi) tomonidan (“Qimmatli qog‘ozlar bozori to‘g‘risida”gi 
O‘zbekiston Respublikasi Qonuning 26-moddasi 6- qismida ko‘rsatilgan harakatlar 
yakunlaganini yozma ravishda tadiqlagandan keyingina) amalga oshirilishi mumkin. 
Investitsiya vositachisi depozitar operatsiyalarni amalga oshirayotganda: 

manfaatdor shaxslarning qimmatli qog‘ozlarni va pul mablag‘larini hisobga 
olish qoidalari bilan tanishib chiqish imkoniyatini ta’minlashi; 

deponentlarning har biriga tegishli qimmatli qog‘ozlarning soni va nominal 
qiymati hisobini yuritishi; 

qimmatli qog‘ozlarga majburiyatlar yuklatilganligi, shuningdek ularning 
tugatilganligi faktlari hisobini yuritishi; 

qimmatli qog‘ozlarga doir bitimlar tuzish va mijozlarning hisobvaraqlari 
bo‘yicha operatsiyalar bajarish uchun asos bo‘lgan birlamchi hujjatlarni idoraviy 
arxivda saqlashi; 

depo hisobvaraqlari bo‘yicha operatsiyalarni deponentlarning yoki ular 
vakil qilgan shaxslarning yozma topshiriqlari asosida amalga oshirishi, qonun 
hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno; 

deponentning qimmatli qog‘ozlarga bo‘lgan mulk huquqi va boshqa 
ashyoviy huquqlarini uning depo hisobvarag‘idan tegishli ko‘chirma bergan holda 

---

97 
tasdiqlashi; 

mijozlarning hisobvaraqlaridagi qimmatli qog‘ozlar va pul mablag‘larining 
mavjudligi va harakati, ularning holati to‘g‘risidagi axborotning maxfiyligini 
ta’minlashi, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno; 

depo hisobvarag‘i bo‘yicha operatsiyalarni qimmatli qog‘ozlar bozorini 
tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organining, monopoliyaga qarshi davlat 
organining, shuningdek sudning, surishtiruv va tergov organlarining qarorlari 
asosida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda to‘xtatib turishi; 

o‘z faoliyatiga taalluqli ma’lumotlarni qimmatli qog‘ozlar bozorini tartibga 
solish bo‘yicha vakolatli davlat organining, davlat soliq xizmati organining, 
monopoliyaga qarshi davlat organining, shuningdek sudning, surishtiruv va tergov 
organlarining yozma talablariga ko‘ra qonun hujjatlarida belgilangan doirada va 
tartibda taqdim etishi; 

o‘zi yetkazgan zararning o‘rnini qoplash maqsadida kafolat fondini 
shakllantirishda ishtirok etish, shuningdek qonun hujjatlariga muvofiq javobgarlikni 
sug‘urta qilish yo‘li bilan qoplash imkoniyatini nazarda tutishi; 

qimmatli qog‘ozlar egalarining reestrini shakllantirish uchun zarur bo‘lgan 
qimmatli qog‘ozlarning egalari to‘g‘risidagi ma’lumotlarni Qimmatli qog‘ozlar 
markaziy depozitariysining talabiga ko‘ra taqdim etishi; 

o‘zida hisobga olinadigan qimmatli qog‘ozlar va ularning emitentlari 
rekvizitlariga Qimmatli qog‘ozlar markaziy depozitariysidan olingan ma’lumotlar 
asosida o‘zgartirishlar kiritishi shart. 
Investitsiya vositachisining zimmasida qonun hujjatlariga muvofiq boshqa 
majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin. 
Investitsiya vositachisi tomonidan mijozlarning pul mablag‘larini hisobga 
olish va ularning but saqlanishini ta’minlash tartibi qimmatli qog‘ozlar bozorini 
tartibga solish bo‘yicha vakolatli davlat organi tomonidan belgilanadi.