Бадиий ижодиёт маркази

 
Деҳқончилик қўшиқлари. 
Меҳнатнинг тури билан боғлиқ қўшиқлар ранг-баранг бўлиб, улардан 
бизга қадар ―Қўш қўшиқлари‖, ―Ўрим қўшиқлари‖, ―Ҳирмон қўшиқлари‖ ѐки 
―Ҳўп майда‖ каби қўшиқлар етиб келган.
Марказий Осиѐ халқлари қадим-қадимдан деҳқончилик билан 
шуғулланиб келади. Деҳқончилик эса эрта баҳорда ерни ҳайдашдан бошланади. 
Ер ҳайдаш оғир жисмоний меҳнат бўлиб, бундай оғир меҳнат пайтида 
деҳқонлар қўшиқ куйлаб, ўзларини овутганлар. Ёзиб олинган намуналарда эса 
оғир 
меҳнатдан, 
шавқатсиз 
тенгсизликдан 
шикоят 
оҳанглари 
иш 
ҳайвонларининг тилидан баѐн қилинади. 
Шохларим бор газ-газ қулоч, 
Уйда ўйнар қалдирғоч 
Ҳайдай десам қорним оч, 
Мен қўшга қандай ярайин. 
Қўш қўшиқларининг бошқа турлари ҳам мавжуд. Уларда лирик баѐн 
бевосита деҳқон тилидан олиб борилади. 
Ўроқ ўрмоқ, олмоқ, солмоқ, 
Қўш ҳайдамоқ, бормоқ, келмоқ. 
Ҳаммасидан қийин экан 
Эй ҳўкизим рўзғор кўрмоқ. 
 
Ўрим қўшиқлари. 
Ўрим деҳқон меҳнатининг самарасини кўрсатадиган пайт. Ўрим 
қўшиқлари якка ѐки кўпчилик томонидан ижро этилган. Уларда баҳорнинг 
инжиқ, ѐзнинг шавқатсиз кезларида қилинган меҳнатнинг самара 
берганлигидан қувонган деҳқоннинг кўтаринки руҳи, етилган ҳосилни уиғиб 
олишга бўлган кучли иштиѐқ тараннум этилади. 
Ўроғим олмос, 
Ўримдан қолмас, 
Сира ҳам толмас, 
Ўрмасам бўлмас. 
 
Деҳқон ҳайвонларини ҳайдаб, кун бўйи хирмонда дон янчар экан, баланд 
овоз билан қўшиқлар айтади. Ана шундай қўшиқлар халқ ўртасида ―Хўп 
майда‖ деб юритилади. 

---

39 
Хўп майда-ѐ, хўп майда, ҳайда-ѐ ҳайда, 
Қалқон қулоғим ҳайда, майда-ѐ майда. 
Темир туѐғим ҳайда, майда-ѐ майда, 
Хирмонни қилгин майда, майда-ѐ майда.