Moliyaviy hisobotni tayyorlash va taqdim etish uchun konseptual asos

Majburiyatlar
46. Majburiyatning asosiy tavsifi bo‘lib xo‘jalik yurituvchi subyekt boshqa yuridik va jismoniy
shaxslar oldida joriy mas’uliyatli ekanligi hisoblanadi.
Majburiyatlar ustavning yoki shartnomaning talablari natijasi sifatida kuchga kirishi mumkin.
Masalan, olingan tovar-moddiy zaxiralar va xizmatlar uchun to‘lanadigan summalar. Majburiyatlar
odatiy tadbirkorlik ishi jarayonida, yaxshi munosabatlarni saqlab turish yoki xolisona tarzda ish
ko‘rishda ham yuzaga keladi. Masalan, agar xo‘jalik yurituvchi subyekt kafolat muddati tugaganidan
so‘ng o‘z mahsulotidagi kamchiliklarni tuzatish to‘g‘risida qaror qabul qilsa, shu bo‘yicha qilingan
xarajatlar ham majburiyatlar deb hisoblanadi.
47. Hozirgi majburiyat bilan kelgusi majburiyat o‘rtasida chegara bo‘lishi kerak. Xo‘jalik
yurituvchi subyekt rahbarining kelgusida aktivlarni sotib olish haqida qabul qilgan qarori
majburiyat paydo bo‘lishiga sabab bo‘lmaydi. Majburiyat odatda aktiv olinganda yoki xo‘jalik
yurituvchi subyekt aktivni sotib olish to‘g‘risida bitimga kirishgandagina paydo bo‘ladi.
Oldingi
 tahrirga qarang.
48. Tegishli majburiyatni bajarish odatda boshqa tarafning e’tirozlarini qanoatlantirish uchun
iqtisodiy foydani ifodalovchi xo‘jalik yurituvchi subyekt resurslarini o‘ziga jalb etadi.
Majburiyatlarning bajarilishi har xil usullarda (qonunchilik hujjatlarida ko‘zda tutilgan hollardan
tashqari) amalga oshiriladi:

---

(48-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi adliya vazirining 2021-yil 30-noyabrdagi
20-mh-sonli 
buyrug‘i
 (ro‘yxat raqami 3338, 30.11.2021-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi,
30.11.2021-y., 10/21/3338/1117-son)
48.1. Haq to‘lash bilan;
48.2. Boshqa aktivlarni berish bilan;
48.3. Xizmatlarni ko‘rsatish bilan;
48.4. Ushbu majburiyatni boshqasi bilan almashtirish orqali;
48.5. Majburiyatlarni aksiyalarga almashtirish orqali.
Majburiyat, kreditor o‘z huquqlaridan bosh tortgan hollarda yoki kreditor ana shu
huquqlaridan mahrum bo‘lganida, bajarilgan deb hisoblanishi mumkin.
49. Majburiyatlar avvalgi bitimlar yoki o‘tgan hodisalarning natijasi hisoblanadi. Masalan,
tovar-moddiy zaxiralarni xarid qilish va xizmatlarni olish bilan to‘lanishi kerak bo‘lgan (agar ular ilgari
yoki yetkazib berilganda to‘lanmagan bo‘lsa) schyotlar ham olinadi.