Bog'liq 13714 1 5503376EFCE8575E605B9B65ADF82BB787B9A90D
улар орқали самарадорлик таъминланади. Логистик тизимлар микро ва макрологистик
тизимларга бўлинади.
Макро логистик
тизим - бу мамлакатнинг хар хил минтақаларида ёки ҳар хил
мамлакатларида жойлашган саноат корхоналари ва ташкилотларини, турли хил соҳаларда
иш юритувчи воситачи, савдо ва транспорт ташкилотларини қамраб олувчи, моддий
оқимларни бошқариш тизимидир. Макрологистик тизим минтақа, мамлакат ёки
мамлакатлар гурухи иқтисодиётининг инфратузилмасини ташкил этади. Макрологистика
даражасида логистик тизимларнинг учта тури ажратилади:
тўғри алоқали - моддий оқимни истеъмолчигача етказиб бериш тўғри хўжалик
алоқалари асосида амалга оширилади;
эшелонлаштирилган - бундай тизимларда моддий оқим ишлаб чиқарувчидан
истеъмолчига етиб боргунича камида битта воситачи корхонадан ўтади;
эгилувчан - бундай ҳолларда моддий оқимни истеъмолчигача етказиб бериш хам
тўғри алоқалар, хам воситачи корхонанар орқали амалга оширилади.
Кам талаб этиладиган қисмлар тўғридан - тўғри марказий омборхонадан қабул
қилувчига бориб туширилади, стандарт қисмлар эса воситачи корхоналар омборидан
туширилади.
Микрологистик тизимлар макрологистик тизимларнинг тузилмавий ташкил
этувчилари, ички ишлаб чиқарувчи логистик тизимларнинг синфларидир, уларнинг
таркибига бир бутун инфратузилма билан бирлаштирилган ишлаб чиқаришнинг
технологик боғловчилари киради (ишлаб чиқариш ва савдо корхоналари, территориал
(худудий) — ишлаб чиқарувчи комплекслар).
Мамлакатимизда бозор инфратузилмаларини яратилиши бевосита логистик
тизимларнинг вужудга келтиришда асосий механизм вазифасини бажаради. Микро ва
макрологистик тизимларнинг ўзаро интеграцияси хам таъминлаш ўта мухим масала
ҳисобланади. Мамлакатимиз иқтисодиётида логистик тизимларнинг ўзаро боғлиқлиги ва
худудларда уни ривожланиши нафакат инфратузилма балки миллий иктисодиёгда ракобат
мухитини таъминлаш каби ута мухим вазифларни бажарди. Амалиётда корхоналар ёки
умуман хўжалик юритувчи субъектлар турли логистик тизимларда бирлашадилар ва улар
ана шу тизимларда самарали фаолиятини таъминлашга интиладилар, улар қуйидагилар:
Етказиб бериш тизими (just in time) - Бу тамойил ишлаб чиқариш ва
истеъмолчиларга ўз вақтида етказиб бериш тамойили ҳисобланади, бунинг асосий
мақсади захираларни суғурталаш ва қискартириш кабиларни ўз ичига олади.
“Канбан” тизими - бу тизим ҳар бир ишлаб чиқарувчи объектларни таъминоти,
охирги ишлаб чикариш жараёнигача ҳар бир хом ашё ва материалларни самарали
таъминотини ташкил этиш тамойилига асосланган тизимдир.
Етказиб беришни таъминлаш (SDP - system delver planning) - аниқ “муддатда
етказиб бериш” тизимидир