“sanoat va xizmat ko'rsatish sohalarining raqamli transforma t siyasi: tendensiyalar, boshqaruv, strategiyalar” Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman

“SANOAT VA XIZMAT KO‘RSATISH SOHALARINING RAQAMLI TRANSFORMATSIYASI: 
TENDENSIYALAR, BOSHQARUV, STRATEGIYALAR”
177
Улар тармоқни уч: ички, барқарор ва динамик турларга бўлади. Ички тармоқли 
тузилма унинг бир қатор бўлимларини бизнеснинг алоҳида турларига бўлади ва улар бош 
офис билан мустақил бозор субъектлари сифатида ҳамкорлигини ташкил қилади. 
Барқарор тармоқли тузилма - бу тармоқли ташкилотнинг тури бўлиб, компания бир неча 
асосий фаолият турлари бўйича ихтисослашади, қўшимча ва ёрдамчи фаолият турлари 
аутсорcингга юкланади. Динамик тармоқли тузилманинг хусусияти шундан иборатки 
унинг асосий фаолият турлари тўлалигича аутсорcингга юкланади бироқ асосий бизнесни 
юритиш ваколатини (масалан, янги технологияга) эга бўлишни ўзида қолдиради. 
 
1-жадвал
Тармоқли ва анъанавий таркибий тузилмаларнинг қиёсий тавсифи
1
 
Фаолият қилиш 
тамойиллари 
Бозор тузилмалари 
Иерархик 
тузилмалар 
Тармоқли тузилмалар 
Шаклланиш асослари 
Товар-пул 
муносабатлари 
Ресурслар 
тақсимоти устидан 
назорат 
Ахборот – 
коммуникация 
технологиялари 
Мувофиқлаштириш 
механизмлари 
«Кўринмас қўл” 
Юқори турувчи 
хокимият 
Тармоқли субъектлар 
манфаатлари 
Ахборотни алмашув 
даражаси 
Фақатгина баҳо 
аспекти доирасида 
Бир томонлама 
алмашув 
Чекланмаган 
коммуникация 
Иқтисодий мухитга 
ахборотни кириш 
имконияти 
қуйи 
ўртача 
юқори 
Иштирокчилар 
ўртасидаги алоқалар 
тавсифи 
Бозорнинг турига 
қараб горизонтал ва 
вертикал боғлиқлик 
Субординацион 
Горизонтал 
Хамкорликдаги 
фаолият юритиш 
сабаблари 
Иқтисодий 
манфаатга мослиги 
Директивлик 
Манфаатларни 
оптималлаштириш 
Хамкорликнинг 
давомийлиги 
Фақатгина шартнома 
даврида 
Бозор 
тузилмаларига 
нисбатан узоқ 
муддат 
Тармоқ иштирокчилари 
ўртасидаги узоқ 
муддатли алоқа 
Тармоқли тузилмаларни тармоқни шакллантиришнинг мақсадли хусусияти нуқтаи 
назаридан "фан-таълим-ишлаб чиқариш" тизими доирасида кўриб чиқиш таълим, илмий 
ва инновацион, инфратузилма ва интеграцион тармоқли тузилмаларни белгилаш учун асос 
бўлиб хизмат қилади
2
. Таълим лойиҳаларини биргаликда амалга оширувчи ташкилотлар 
мажмуи томонидан шакллантирилган таълим тармоқли тузилмаси ҳам йирик илмий 
марказлар, иқтисодиётнинг реал сектори билан ўзаро ҳамкорликни қуришга қаратилган. 
Бундай тармоқли тузилма ўзаро алоқаларнинг асосий шакли сифатида бизнес 
жамоаларининг консорциуми ва кластерли олий таълим муассасалари, академик 
институтлар ва бирлашмалар кенг тарқалган
3
. 
1
Муаллиф тадқиқотлари асосида тузилган
2
Шевашкевич Д.С. Формирование сетевых инновационных структур как условие перехода к новым технологическим 
укладам // Вестник Саратовского государственного социально-экономического университета. -2013. - № 2. - С. 156-158.
3
Парфенова С.Л. Сетевая модель организации научной деятельности // Наука. Инновации. Образование. - 2014. - № 16. - 

---