Ali sher navoi y nom I dagi sam arqand davlat uni versi teti fi zi ka fakulteti astronom I ya yo

 
 
 
 
 
 
 

---

35 
Ma’ruza mashg’uloti bo’yicha ta’lim texnologiyasi modeli
Fan: “Galaktik kosmik nurlar astrofizikasi” 
 
Ma’ruza №5. “
O’ta yuqori energiyali galaktik kosmik nurlar
” 
 
Vaqt: 80 min. 
Talabalar soni: 50-ta 
O’quv mashg’ulotining shakli va turi. 
Ma’ruza, muammoli. 
Ma’ruza rejasi (mashg’ulotning tuzilishi): 1. 
Kosmik nurlarning Yer atmosferasidan 
o’tish jarayoni
. 
2. Keng atmosfera yog’dusi va uning 
zarralarini fazoviy taqsimoti. 
3. 
Keng atmosfera yog’dusi Cherenkov 
nurlanishini o
q
imi va fazoviy ta
q
simoti; 
O’quv mashg’ulotining maqsadi: 
1. 
Yer 
atmosferasining 
xususiyatlari
mohiyatini tushuntirish; 
2. 
Kosmik zarralarning Yer atmosferasidan 
o’tish jarayonini tushuntirish
;
3. 
Keng atmosfera yog’dusini zarralarini 
fazoviy taqsimlanishi
4. 
Keng atmosfera yog’dusini zarralar soni 
bo’yicha spektri
.
Pedagogik vazifalar:
Muammoli vaziyatda: 
1. Koinot tuzilishi va xarakteristikalari 
mohiyati bilan tanishtirish; 
2. Koinot xarakteristikalarini aniqlashda 
ishlatiladigan asboblar bilan tanishtirish 
3. Kosmik nurlar spektrlarini tahlil qilish; 
4. Koinotda yuz beradigan jarayonlarni 
aniqlash usulini tushuntirish. 
5. Kosmik nurlar temperaturasi, massasi va 
o’lchami orasidagi farqni ochib berish
O’quv faoliyati natijalari: 
1. Koinotda bo’ladigan termoyadroviy 
reaksiyalarni yozib bera oladilar; 
2. Quyosh doimiysini tavsiflay oladilar;
3. Kosmik nurlar energiyasi manbaini 
tushuntirib bera oladilar;
4. Koinot yorqinligini temperaturaga 
bog’lanishini tushuntirib bera oladilar; 
5. Koinotning tarkibiy qismlarini aytib bera 
oladilar.
Ta’lim usullari: 
Ma’ruza, natural namoyish tajribasi, aqliy 
xujum. 
Ta’lim shakli: 
Frontal, jamoaviy. 
Ta’lim vositalari: 
Ma’ruza 
matni, 
videoproyektor 
va 
kompyuter, mavzuga tegishli slaydlar 
Ta’lim berish sharoiti: 
Namoyishni frontal ko’rsatishga moslashgan 
xona. 
Monitoring va baholash: 
Og’zaki so’rov: tezkor so’rov,
Yozma so’rov: Test.