Davlat uzb p65

5- mashq. 
Gaplarni o‘qing. Yozma nutqqa xos atamalarni ko‘chirib
yozing va lug‘aviy ma
’
nolarini izohlang.
1. Yozma adabiy tilning madaniyligi, adabiy me’yorlari
alifbo va imlo qoidalarining mukammal va puxtaligiga ham
bog‘liq. 2. Yozma matnning mazmuni, ma’no qirralari, sin-
taktik va grammatik munosabatlarini aniqlashda tinish belgi-
lari muhim o‘rin tutadi. 3. Mustaqim Mirzayev fidoyi til-
shunos sifatida har kuni ikki-uch soatlik ish vaqtlarini gazeta
va jurnallar tilini o‘rganish, ulardagi adabiy me’yor buzi-
lishlarini aniqlash, bunday xatolarni guruhlash va bartaraf
etish choralari bo‘yicha tavsiya yozishga sarflar, bu ishdan
hech erinmas edi. 4. Nutq madaniyatining saviyasi tilning
talaffuz va imlo, grammatik, leksik va uslubiy me’yorlaridan
to‘g‘ri foydalana bilish darajasi bilan belgilanadi. 5. Fikr-
dagi qusur, so‘zdagi xatolarni vujudga keltiradi, so‘zdagi
kemtiklar esa ishdagi xatolarni keltirib chiqadi (
D. Pisa-
rev
). 6. Qalam — eng yaxshi muallim, qalamdan chiqqan
nutq hozirgina o‘ylanganidan ko‘p yaxshiroqdir (
Sitseron
).
7. Daryodagi gavhar o‘z jilvasini g‘avvos tufayli namoyish
qilganiday, til ham o‘z qudrati va nafosatini nutq ahli vosi-
tasida zuhur etadi (
A. Navoiy
).
To‘g‘ri yozish qoidalari tilshunoslar tomonidan tu-
ziladi va jamoatchilik muhokamasidan o‘tkaziladi. Imlo
qoidalari hukumat tomonidan tasdiqlanadi. Kishilar
o‘zaro yozishmalarida, rasmiy ish yuritishda, ta’lim
jarayonida, madaniy-ma’rifiy faoliyatda tilning imlo
qoidalariga amal qilishga majburdirlar.
So‘z va qo‘shimchalarning yozilishi ma’lum bir qoi-
dalarga asoslanmasa, yozuvda har xillik yuzaga chiqa-
di, natijada bir-birini tushunish imkoniyati yo‘qoladi.
Shuning uchun ham o‘zbek tilining imlo qoidalarini
har bir bo‘limi bo‘yicha puxta o‘zlashtirish lozim. 1995-
yilning 24- avgustida tasdiqlangan «O‘zbek tilining asosiy
imlo qoidalari»da 
«Harflar imlosi», «Asos va qo‘shimchalar
imlosi», «Qo‘shib yozish», «Chiziqcha bilan yozish», «Ajratib
yozish», «Bosh harflar imlosi» 
va
 «Ko‘chirish qoidalari»
nomli
bo‘limlar bor.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

13