1-мавзу: «иионинг жамо¬ат тартибини саќлаш ва жамоат хавфсизлигини таъмин¬лаш фаолияти¬ни бош¬ќариш» ўќув курси¬нинг пред¬мети, вазифаси ва тузилиши

Спорт-томоша тадбирлари
анъанага кўра, республикамизда 
аҳоли оммавий дам олишининг кенг ёйилган шаклларидан бири ҳисоб-

---

395 
ланади. Улар миқёси ва муҳимлик даражасига кўра, халқаро, респуб-
лика, вилоят, шаҳар ва туман миқёсидаги тадбирларга бўлинади. Одам-
ларнинг оммавий тўпланиши ҳамда жамоат тартибининг ҳолатига 
кўрсатадиган таъсир даражаси бўйича қўриқлаш учун энг қийини 
футбол, кураш, катта теннис каби спорт ўйинларининг ўтказилиши-
дир. Ушбу оммавий тадбирларнинг ўзига хос жиҳати, футбол матч-
ларида муайян тоифадаги спорт ишқибозлари, турли спорт клуб-
ларига мансуб ашаддий мухлисларнинг бўлишидир. Одатда, уларнинг 
хатти-ҳаракатларида ўз командасига нисбатан кучли муносабат мавжуд 
бўлади. Афсуски, спорт матчлари ўтказилиши давомида айрим 
қарама-қарши томон мухлислари гуруҳлари жиддий ҳуқуқбузар-
ликлар содир этадилар, тўқнашувли вазиятларни юзага келтирадилар, 
спорт иншоотларига келувчиларнинг хатти-ҳаракат қоидаларини 
бузадилар. Баъзан бу оғир оқибатларга олиб келади. 
Спорт тадбирлари ўтказилиши вақтида жамоат тартибини бузиш 
ҳоллари ҳам етарли даражада учрайди. Шу боис турли хил томоша-
боп оммавий тадбирлар ташкилотчилари ички ишлар органлари 
билан биргаликда мухлисларнинг белгиланган хатти-ҳаракат қоида-
ларига риоя этишларини назорат қилиш мақсадида ушбу тадбирлар 
ўтказиладиган вақтда жамоат тартиби ва хавфсизлигини сақлаш 
чораларини кучайтиришлари шарт. 
Оммавий диний тадбирлар
, яъни республикамиздаги ҳар хил 
диний байрамлар, одатда, тегишли мачитларда диндорлар ва оддий 
қизиқувчилар тўпланадиган шароитда ўтказилади. Ҳозирги вақтда 
давлат сиёсатининг динга муносабати ўзгаргани сабабли янги мачит-
лар қурилмоқда, эскилари тикланмоқда, диндорга ибодат учун 
мақбул шароитлар яратилмоқда. Бироқ орасида фаолияти ғайри-
ижтимоий хусусиятга эга бўлган ва атрофдагилар учун хавф туғдира-
диган оқимлар мавжудлигини ҳам эсдан чиқармаслик керак. Кўпчи-
ликка маълум бўлган «Ваҳобийлар», «Акромийлар», «Ҳизб ут-
таҳрир» каби оқимлар ўз сафларига ёшларни тортиб, одамларни 
йўлдан уради, баъзан эса ҳуқуқбузарликлар содир этади.
Мазкур ҳолатлар, кўпинча, оммавий-диний тадбирлар ўтказила-
диган жойларда жамоат тартибининг ҳолатига таъсир этади ва 
оператив вазиятни чигаллаштиради. Бу ўз навбатида, ички ишлар 
органларидан жамоат тартиби ва хавфсизлигини лозим даражада 
сақлаш учун махсус чоралар кўриш, ўзига хос шароитларда тез ва 
самарали ҳаракат қилиш, юзага келадиган тартиббузарликларни 
бартараф этиш учун махсус чоралар кўришни талаб қилади. 

---

396 
Бошқача айтганда, оммавий тадбир рисоладагидек ўтганида жамоат 
тартиби улар ўтказиладиган жойларда юзага келадиган муайян 
ижтимоий муносабатларнинг мажмуи сифатида тавсифланади. Ушбу 
ижтимоий муносабатларнинг қарор топиши ва ривожланиши, бир 
томондан, фуқароларга ўзларининг конституциявий ҳуқуқ ва эркин-
ликларини амалга оширишлари, бошқа томондан, давлат, гуруҳлар ва 
шахсий манфаатларнинг хавфсизлик талабларига риоя этган, шахс 
шаъни ва қадр-қиммати ҳурмат қилинган ҳолда уйғунлашиши учун 
ташқи шароитни таъминлаш имконини беради.