Международный научно-образовательный электронный журнал «образование и наука в XXI веке». Выпуск №20 (том 5)

Misol.
1)
ni Sarryusning 1-qoidasi bilan hisoblang. 
 
Yechish.

---

981 
2)
ni Sarryusning 2-qoidasi bilan isoblang: 
 
- tartibli determinant tushunchasi
-
 
tartibli determinant
kabi belgilanadi va ma’lum qoida asosida hisoblanadi. 
-
 
tartibli determinant
har bir satr va har bir ustundan faqat bittadan 
olingan ta elementning ko‘paytmasidan tuzilgan 
ta qo‘shiluvchilar yig‘indisidan 
iborat bo‘ladi, bunda ko‘paytmalar bir-biridan elementlarining tarkibi bilan farq qiladi 
va har bir ko‘paytma oldiga inversiya tushunchasi asosida plyus yoki minus ishora 
qo‘yiladi. 
-tartibli determinantni bu qoida asosida ifodalash yetarlicha noqulaylikka ega. 
Shu sababli yuqori tartibli determinantlarni hisoblashda bir nechta ekvivalent 
qoidalardan foydalaniladi. Bunday qoidalardan biri yuqori tartibli determinantlarni 
quyi tartibli determinantlar asosida hisoblash usuli hisoblanadi. Bu usulda determinant 
biror satr (yoki ustun) bo‘yicha yoyiladi. Bunda quyi (ikkinchi va uchunchi) tartibli 
determinantlar yuqorida keltirilgan ta’riflar asosida topiladi. 

---

982 
-tartibli determinantlarni yoyishda minor va algebraik to‘ldiruvchi 
tushunchalaridan foydalaniladi. 
-tartibli determinant 
 
elementining 
minori
deb, shu element joylashgan 
satr va ustunni o‘chirishdan hosil bo‘lgan 
- tartibli determinantga 
aytiladi va 
bilan belgilanadi
.
Determinant 
 
elementining 
algebraik 
to‘ldiruvchisi 
deb, 
songa aytiladi. 
Masalan, 
determinantning 
elementining
minori 
va 
algebraik to‘ldiruvchisi quyidagicha topiladi: 
Foydalanilgan adabiyotlar 
1. Gilbert Strang “Introduction to Linear Algebra”, USA, Cambridge press, 5 nd 
Edition, 2016.
2. Grewal B.S. “Higher Engineering Mathematics”, Delhi, Khanna publishers, 42nd 
Edition, 2012.
3. Raxmatov R.R., Adizov A.A., Tadjibayeva Sh.E., Shoimardonov S.K Chiziqli 
algebra va analitik geometriya. O‘quv qollanma. Toshkent 2020 
4. Rаxмаtоv R.R., Adizov A.A. “Chiziqli fazo va chiziqli operatorlar” O‘quv uslubiy 
qollanma. TATU, Toshkent 2019.
5. Соатов Ё.У. “Олий математика”, Т., Ўқитувчи нашриёти, 1- 5 қисмлар, 1995

---

983 
ФИО авторов:
Najimova Nigora Atajonovna 
Xorazm viloyati Gurlan tumani 42-AFCHO‘I
maktabining texnologiya fani o‘qituvchisi
Saparniyozova Firuza Matyokubovna 
5-AFCHO‘I maktabining texnologiya fani o‘qituvchisi