Услубий мажмуа асосида тайѐрланди. Т 2012

Жамғариш билан истеъмолни:
биринчи-гуруҳ ишлаб чиқариш 
воситалари ва иккинчи гуруҳ истеъмол буюмлари ишлаб чиқаришни; саноатда 
«А» ва «В» гуруҳлари ўртасидаги мутаносиблик тараққиѐтнинг ҳар бир 
босқичида илмий асосланган ҳолда ўрнатилишини тақозо этади. 

---

14 
Минтақа иқтисодиѐтини тартибга солишда 
минтақавий режа тузиш 
тамойилларига амал қилинади
. 
1) Минтақада режаларнинг энг асосий тамойилларидан бири – 
илмийлик 
тамойилидир
. 
Режаларнинг илмийлигини иқтисодий қонунлар, илмий жиҳатдан 
асосланган норма ва нормативлар, ЭҲМларда тузилган кўп вариантли 
режаларнинг оптимал варианти орқали режалаштириш услубиѐтини 
такомиллаштириш ва халқаро режалаштириш тажрибасидан фойдаланиш йўли 
билан таъминлаш мумкин. Режалаштириш принципларига амал қилинаѐтганда 
ҳар бир минтақанинг (шаҳарлар, вилоятлар) ва бошқа минтақавий 
бирликларнинг ҳақиқийлик даражаси ҳисобига олинади. 
2) 
Режаларнинг ҳақиқийлиги.
Режаларнинг ҳақиқийлиги мавжуд 
моддий, молиявий ва меҳнат ресурсларининг ҳисоб-китобларига, талаб ва 
эҳтиѐжларига, ишлаб чиқарилаѐтган маҳсулотларнинг сифатига боғлиқ. 
Ҳақиқий режа бажарилиши учун зарур бўлган барча шарт-шароитлар мавжуд 
бўлган режадир. 
3) 
Режаларнинг комплекслик тамойили.
Бу тамойил минтақадаги 
ишлаб чиқариш, транспорт ва коммуникация соҳалари, аҳоли ва атроф-
муҳитнинг узвий равишда ривожланишини тақозо этади. Ҳозирги даврда 
комплексликни таъминлаш ижтимоий соҳа ва экологиянинг устун даражада 
ривожланишини талаб этади. 
4) 
Етакчи бўғинларнинг устивор даражада ривожланишини 
таъминлаш.
Республиканинг барча минтақасида халқ хўжалигининг етакчи 
бўғинлари илмий – техника тараққиѐти (ИТТ)ни жадаллаштирадиган соҳалар 
(электроника, машинасозлик) ҳисобланади. Қайта ишлаш саноатини 
ривожлантириш ҳозирги даврнинг асосий талабларидан биридир. Ўзбекистонда 
барча турдаги хом ашѐ ва минерал ресурслар бўлгани ҳолда, бу маҳсулотларни 
ишлайдиган корхона бирламчи қайта ишлайди, асосий маҳсулотлар эса хом ашѐ 
сифатида чет элга чиқарилади. 
5) Ижтимоий самарадорлик тамойили. Минтақадаги барча ишлаб 
чиқариш соҳаларининг самарадорлиги минтақа иқтисодий бошқарув 
тизимларига ҳам боғлиқ. Масалан, маҳсулотларни четга чиқариш учун 
лицензиялар бериш, ишлаб чиқарувчи кучларни жойлаштириш, экологик 
муҳитни муҳофаза қилиш минтақадаги иқтисодиѐт билан шуғулланувчи 
ташкилотларнинг асосий вазифасидир. Юқоридаги шарт-шароитларнинг 
яратилиши вилоят, шаҳар миқѐсидаги самарадорлик ошишига олиб келади. 
Режаларнинг илмий асосланганлиги, мақсадлилиги ва самарадорлигини 
таъминлашда, уларни ишлаб чиқаришда қўлланиладиган усуллар тизими муҳим 
роль ўйнайди.