Ушбу фан бўйича ўкдладиган маърузаларда энергетик ман-баларнинг ўзяапггириш муаммолари, электр энергиясини ишлаб чиšариш жараёнлари самарадорлигини ошнриш истиšболлари

 Оқ-Тепа ГЭСи
. Қурилиши халқ ҳашари билан 1936 
йилда бошланган ва 1936 йилда ишга туширилган ҳамда 1947-48 й.й. 
автоматлаштирилган. 
1939 йилда Қизилқия кўмир ҳавзаси негизида Қувасой иссиқлик электр 
станцияси (ИЭС) ни 12 МВт қувватли конденсацияли турбина агрегати ва 
Тошкент тўқимачилик комбинати иссиқлик электр станциясини 6 МВт 
қувватли икки турбинаси ишга туширилди. 
Электр станцияларни қурилиши ва саноат корхоналарини ривожланиши, 
магистрал электр тармоқларини қуриш зарурлигини келтириб чиқарди. 
Қодир ГЭС ини ишга туширилиши билан бир вақтнинг ўзида Республикада 
биринчи бўлиб бу ГЭС дан Тошкентга электр узатувчи 35 кВ кучланишли 
икки тизимли линия фойдаланишга топширилди. 
1939-1940 йилларда 110 кВ кучланишли ҳаво линиялари Қувасой ИЭС ни 
Андижон шаҳри билан, Тавақсой ГЭС ини Чирчиқ шаҳри билан боғлади. 
Улуғ ватан уруши йилларида Тошкент атрофини боғловчи 35 кВ 
кучланишли ҳалқасимон ҳаво линияси қуриб битказилди, шимолий саноат 
районини электр билан таъминлаш учун катта қувватли «Северная» 
подстанция қурилди. 
1943 йил Сирдарё дарёсида қурила бошлаган 125 минг кВт қувватли 
Фарҳод ГЭСи кимё саноатини ривожлантириш ва суғориладиган ерларни сув 
билан таъминлаш имконини берди. 700 минта Ўзбекистон ва қўшни 
республикалар ерларини ўзлаштиришга имкон берувчи сув тўғонлари 
қурилди. 
Ангрен кўмир ҳавзасини ўзлаштирилиши, икки иссиқлик электр 

---

 
станциясини 600 минг кВт қувватли Ангрен ИЭС ини ва Олмалиқ иссиқлик 
электр қуввати марказини (ИЭМ) қуришга асос бўлди.
1960 йилда
иссиқлик электр станциялар салмоғи 54%, 1970 йилга келиб 
эса уларнинг салмоғи 83,7 % ни ташқил қилди. Иккинчи жаҳон урушидан 
кейинги йилларда Ангрен кўмир конларини ўзлаштирилиши Ангрен ИЭСини 
ва Олмалиқ ИЭС қурилишига асос бўлди. Шунингдек, Фарғона ИЭСининг 
қурилиши бошлаб юборилди. 1960 йилларда қатор газ конларининг очилиши 
эса Навоий, Сирдарё, Тошкент ГРЭСларининг қурилишини бошлашига 
имконият яратиб берди. Республикамизда 70 – йилларга келиб ИЭСлари 
салмоғи кескин ортди.
1972 йил Сирдарё ИЭС ида Ўрта Осиёда биринчи катта критик 
параметрлари: буғ босими 240 атм, ҳарорати 545

С да ишловчи 300 МВт 
қувватли энергетика блоки ишга тушди. Ҳозирги пайтда Сирдарё ИЭС ида 10 
та шундай қувватли блоклари ишламоқда. 
Ўрнатилган ускуналар қувватларини йиғиндиси 12,0 млн.кВт дан ортиқ
бўлган ва 38 иссиқлик ва гидроэлектр станцияларини ўз ичига олган 
Ўзбекистон энергетика тизими асосини йирик электр станциялар, шу 
жумладан Сирдарё ИЭС (3,0 млн. кВт), Тошкент (1,86 млн.кВт), Янги-Ангрен 
(1,8 млн.кВт) ва Навоий ИЭС и (1,25 млн.кВт) ташкил этади. 
Электр энергияси маданий-маиший ва турар жой биноларидан ташқари 
ишлаб чикариш корхоналарига кириб борди. 1971 йилга келиб узоқ қишлоқ 
жойларда яшовчи аксарият аҳоли электр энергиясидан фойдаланиш 
имкониятига эга бўлишди. 1970-90 йилларда қишлоқ хўжалиги ишлаб 
чиқаришни электрлаштириш ва автоматлаштириш кенг йўлга қўйилди.