К а р и м о в а. А., И с л о м о в ф. Р., А в л о қ у л о в а. З

киши/куннп, киши/соатннн
келтириш 
мумкин.
Пул ўлчови корхонанинг хўжалик маблағларини ва 
уларнинг манбаларини, шунингдек, хўжалик жараён­
ларини ҳисобга олиш ва улар устидан назорат ўрнатиш 
мақсадида умумлашган маълумот олиш учун фойдала­
нилади. Пул ўлчови ёрдамида ҳисобнинг муҳим асо­
си — хўжалик фаолияти устидан пул билан назорат 
ўрнатилади. Бундан ташқари, пул ўлчови сифат кўрсат- 
кичи — маҳсулот бирлигининг таннархини аниқлашга 
хизмат қилади. Узбекистон Республикасида пул ўлчо- 
вининг бирлиги сифатида сўм ва тийин бирликлари 
қўлланилади.
1.2. Ҳисоб турлари
Иқтисодий ҳаётда рўй бераётган ўзгаришларни ўз 
вақгида ва тўғри ҳисобга олиб бориш мураккаб жараён 
ҳисобланади. Иқтисодиётдаги мана шу ўзгаришларни 
акс эттиришни соддалаштириш борасида ҳисобни тур- 
кумларга ажратиш мақсадга мувофиқдир. Бугунги кун­
да ҳисобнинг қуйидаги турлари мавжуд:
♦ оператив ҳисоб;
♦ статистик ҳисоб;
♦ бухгалтерия ҳисоби.
Оператив ҳисоб 
ишлаб чиқаришнинг айрим бўлин- 
маларида содир бўлаётган хўжалик жараёнлари ва 
хўжалик муомалалари ҳақида зарур маълумотларни 
тезкор ҳолатда етказиб беришга қаратилган жорий 
кузатиш ва назорат қилиш усулидир. Хўжалик муо- 
малаларини амалга оширишда бу ҳисоб ёрдамида ре­
жалаштирилган кўрсаткичлар ҳақиқатда эришилган 
кўрсаткичлар билан ҳам миқдор, ҳам сифат жиҳат- 
дан солиштирилади, олинган маълумотлардан корхо­
на ёки унинг бўлинмалари фаолиятини бошқаришда 
фойдаланилади.
Оператив ҳисобнинг ўзига хос хусусияти шундаки, 
бунда хўжалик жараёни тўғрисидаги маълумотлар тез- 
лик билан қайд қилинади ва тегишли жойга зудлик 
билан етказилади. Бундай маълумотлардан эса муайян 
корхонада хўжалик жараёни, шунингдек, бутун халқ

---

хўжалигига оператив рақбарлик қилиш учун фойдала­
нилади. Оператив ҳисобда барча ўлчовлар — натура, 
меҳнат ва пул ўлчовларидан кенг фойдаланилади.