Ўқув фанининг долзарблиги ва олий касбий таълимдаги ўрни

1.
 
Ssuda kapitali kapital sifatida - bu mulk uning egasi qarz oluvchiga kapitalini doimiy egalikka emas, balki vaqtincha 
foydalanish uchun beradi. Bu xolda kapitalga bo’lgan egalik kapital xarakatidan ajraladi. Kapital korxonalarning ishlab 
chiqarish faoliyatini tashkil kilishning boshidan oxirigacha qatnashib, uning xajmi ortib borsada, belgilangan kapital 
miqdori oxir oqibatda o’z egasi - kreditorga kaytib to’lanishi lozim. 
2.
 
Ssuda kapitalining o’ziga xos xususiyati, uning tovar sifatida ekanligidir. Kreditor tomonidan pul mablag’lari qarzdor 
korxonaga “sotiladi”, Korxonalar bu kapital xisobidan chiqarish vositalari va ish kuchini sotib oladilar. Ssuda kapitalining 
tovar sifatidagi iste’mol qiymati - qarz oluvchi tomonidan uning samarali ishlatilishi natijasida qarzdor oladigan foyda 
xisoblanadi. Ssuda kapitalining iste’mol kiymati oddiy tovarning iste’mol kiymatidan far qiladi. Ssuda kapitali bo’yicha 
olingan foidaning bir kismi ssuda foizini tulash uchun ishlatiladi. 
3.
 
Ssuda kapitalining yana bir xususiyati, kreditor va qarz oluvchi o’rtasidagi munosabatning uzok davom kilishidir. 
Ssuda kapitalining kreditordan qarz oluvchiga o’tish jarayoni davrlar bo’yicha tarkatilgan to’lov mexanizmining 
bosqichlarida ifodalanadi. Masalan, oddiy savdo sotik jarayonida sotilgan tovarning narxi shu zaxotiyok to’lanadi. Kredit 
resurslari va ulardan foydalanganlik uchun to’lovlar odatda ma’lum vaqt o’tgandan keyin to’lanadi. 
4
. Ssuda kapitali xarakatining o’ziga xos xususiyatlaridan yana biri shundaki, ssuda kapitali xarakati sanoat va savdo 
kapitali xarakatidan farq qilib, “sotuvchi” (kreditor) va “xaridor” (qarz oluvchi)o’rtasidagi munosabat, yani kapital 
xarakati, pul (P-T) ko’rinishida bo’ladi.
 
 Kreditning qayta taqsimlash va muomala vositalarini yaratish funktsiyasi.
Kredit takror ishlab chiqarish jarayonining barcha fazalariga ishlab chiqarish, taqsimlash, muomala va iste’molga 
xizmat ko’rsatadi. 
Takror ishlab chiqarish jarayoni bilan bog’liq holda kredit, ishlab chiqarish, taqsimlash yoki iste’mol jarayonida 
kechadigan funktsiyalardan farqli o’laroq qayta taqsimlash funktsiyasini bajaradi. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida ssuda kapitali bozori vaqtincha bo’sh moliyaviy resurslarni bir faoliyat jabhasidan 
boshqasiga yo’naltiruvchi va natijada yuqori foydani ta’minlovchi o’ziga xos dastak sifatida namoyon bo’ladi. 

---

Qayta taqsimlash funktsiyasi yordamida korxonalar, tashkilotlar, davlat va shaxsiy sektorning bo’sh pul mablag’lari va 
daromadlari ssuda kapitaliga aylantiriladi va vaqtincha foydalanishga, muayyan to’lov asosida beriladi. Bu funktsiya 
yordamida ishlab chiqarishdagi proportsiyalar va pul kapitali harakati boshqarilib turiladi. 
O’zining turli tarmoqlar va mintaqalarda tabaqalanish darajasiga tayanib, kredit iqtisodning stixiyali 
makroboshqaruvchisi sifatida namoyon bo’ladi. Bazi hollarda bu funktsiyaning amalga oshirilishi bozor tizimida 
nomutanosiblikning chuqurlashuviga olib kelishi mumkin. Shuning uchun kredit tizimini davlat tomonidan 
boshqarishning muhim vazifalaridan biri bu iqtisodiy ustunlikni oqilona tavsiflash va kredit resurslarini u yoki bu 
tarmoqqa jalb qilishni rag’batlantirishdan iboratdir. 
 Muomalaga to’lov vositalarini chiqarish funktsiyasi.
Bu funktsiyaning amalga oshishi jarayonida kredit faqatgina tovar 
emas, balki pul muomalasining jadallashuviga, undan naqd pullarni siqib chiqarib, to’lovlar aylanishining tezlashuviga 
ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Kredit tufayli pul muomalasi doirasiga veksel, chek, kredit kartochkalari kabi vositalar kiritilib, 
naqd pulli hisobkitoblarni naqdsiz operatsiyalar bilan almashtiradi. Bu esa ichki va xalqaro bozordagi iqtisodiy 
munosabatlar mexanizmini osonlashtiradi va tezlashtiradi. Bu masalani hal etishda tijorat krediti zamonaviy tovar 
almashinuvining kerakli elementi sifatida muhim o’rin tutadi.