Ўқув фанининг долзарблиги ва олий касбий таълимдаги ўрни

Fond operatsiyalarida 
banklar qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar bajarish bilan birga, Fond birjalarda oldi-
sotdi qilinadigan qimmatli qog‘ozlar va veksellar bilan operatsiyalar amalga oshiradi. 
Banklarning valyuta operatsiyalari 
bevosita xorijiy mamlakatlar milliy valyutasini oldi-sotdisi bilan bog‘liq 
operatsiyalar hisoblanib, milliy valyutaning xorijiy valyutaga nisbatan kursining o‘zgarishi g‘isobiga foyda yoki zara 
ko‘rishi mumkin. 

---

Banklar yirik va yuqori darajadagi to‘lov qobiliyatiga ega moliyaviy mussasa sifatida kompaniya, korporatsiya va 
boshqalarga uchinchi shaxs sifatida kafolatlar berishi mumkin. Albatta, berilgan kafolatlar evaziga banklar malum 
darajada foyda olishni rejalashtiradi. 
YUqoridagi qayd etilganlarga asoslanib, banklarning aktiv operatsiyalarini to‘rtta guruhga ajratish 
mumkin. 
1.
Erkin zahiralar-bunga kassadagi naqd pullar, Markaziy bankdagi vakillik hisobvaraqlardagi qoldiqlar, boshqa 
kredit tashkilotlardagi vakillik hisobvaraqlardagi mablag‘lar. Erkin zahiralar yuqori likvidli mablag‘lar hisoblanib, 
bankka qisman yoki umuman daromad keltirmaydi. 
2.
Berilgan kreditlar va depozit ko‘rinishida boshqa moliyaviy muassasalariga, shuningdek, Markaziy bankka 
joylashtirilgan mablag‘lar. 
3.
Investitsiyalar-bu bankning qimmatli qog‘ozlarga va nomoddiy aktivlarga yo‘naltirilgan mablag‘lari. Bunga bank 
faoliyatini tashkil etish uchun zarur bo‘lgan binolar, jihozlar va boshqa uskunalar kiradi. 
4.
Banklarning o‘ziga (ichki investitsiyalar) moddiy va nomoddiy aktivlarga yo‘naltirilgan mablag‘lari. Bunga bank 
faoliyatini tashkil etish uchun zarur bo‘lgan binolar, jihozlar va boshqa uskunalar kiradi. 
Tijorat banklarining daromadi bankning 2 va 3 guruhiga kiruvchi aktiv operatsiyalari hisobidan tashkil topib, bank 
aktivlarining risk darajasi qancha yuqori bo‘lsa, ushbu operatsiyalardan kelayotgan daromadlar miqdori ham shuncha 
yuqori bo‘ladi va aksincha. 
Demak, banklarning aktiv operatsiyalari daromad keltirish darajasiga qarab: 
-
Daromad keltiradigan (kredit va investitsiyalar) aktivlar va daromad keltirmaydigan (erkin zahiralar, moddiy) aktivlarga 
bo‘linadi. 
-
Aktivlar markaziy bankning 2015 yil 13 iyundagi 14/5-sonli qarori bilan tasdiqlangan “TIjorat banklarda aktivlar sifatini 
tavsiflash va aktivlar bo‘yicha ehtimoliy yo‘qotishlarni qoplash uchun zahiralar shakllantirish hamda ulardan foydalanish 
to‘g‘risida”gi Nizomga asosan banklarning aktivlari sifatiga ko‘ra: 
-