Kimyo sanoatining xom ashyosi va uni boyitish usullari

---

KIMYO SANOATINING XOM ASHYOSI VA UNI BOYITISH USULLARI 
 
Xom-ashyo haqida umumiy tushuncha.
Xom-ashyo turlari va ularni sinflanishi. 
O‘zbekiston Respublikasining xom ashyo resurslari va ulardan foydalanish
Xom ashyoni boyitish usullari. Qattiq, suyuq va gazsimon xom ashyoni boyitish 
usullari.
Tayanch iboralar:
 xom ashyo,
dastlabki ashyo, tayyor mahsulot va chiqindi, xom 
ashyo sarfi, xom ashyoning umumiy potensiali, mineral va foydali qazilma xom 
ashyo konlari, xom ashyo topagrafiyasi, xom ashyoni boyitish usullari,
Xom ashyo
Korxonalarda kimyoviy reaktsiyalar yordamida qayta ishlash uchun 
keltiriladigan hamma materiallar qanday olinganligidan qat’i nazar, kimyoviy xom 
ashyo deb ataladi. Masalan, vodorod ishlab chiqarish uchun xom ashyo sifatida 
ko`pincha tabiiy yonuvchi gaz, ammiak uchun —vodorod va azot, nitrat kislota 
uchun ammiak, suv va havo kislorodi, ammiakli selitra uchun — ammiak va
nitrat kislota ishlatiladi 
Xom ashyo deb, iste’mol mahsulotlari va ishlab chiqarish vositalari olish 
uchun sanoatda ishlatiladigan tabiiy moddalarga aytiladi.
Kimyo sanoatida xom 
ashyo asosiy omil bo`lib, ishlab chiqarilgan tayyor mahsulot tan narxining 60-70 
foizini tashkil etadi. 
Xom ashyo har bir ishlab chiqarilayotgan mahsulotning sifatini va tannarxini 
belgilab beradi. Har qanday kimyoviy texnologik jarayonlarning asosiy elementlari 
xom ashyo va uni qayta ishlash uchun asbob va uskunalar, bu maqsadlarni amalga 
oshirish uchun sarflanadigan energiya kiradi 
Xom ashyo quyidagi talablarga javob berishi kerak: 
1. 
Miqdor jihatdan etarli darajada bo‘lishi; 
2. 
Oson qazib olinishi va arzon bo‘lishi; 
3. 
Uni qayta ishlashning texnologik jarayonlari sodda borishi kerak. 
Sanoat ishlab chiqarishda xom ashyo tushunchasidan tashqari dastlabki 
ashyo, tayyor mahsulot va chiqindi tushunchalari ham qo`llaniladi. Xom ashyo va 
dastlabki ashyoni bir – birisidan farq qilish kerak.