1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

ma’lum sharoitda virus bilan hujayrani kasallantirish 
imkoniyatini yaratish mumkin. Bu usul virus 
nuklein kislotasi bilan yuqtirish
orqali amalga oshiriladi. M., primatlar avlodidan bo‘lmagan hujayralarni 
poliomielit virusi kasallantirmaydi, masalan quyonni. Ammo poliomielit virusini 
nuklein kislotasi bilan kasallantirilsa nuklein kislota hujayraga kirishi va bir sikl 
mazkur hujayrada ko‘payishi mumkin. Ammo hosil bo‘lgan etilgan virus 
zarralari yangitdan quyonni kasallantirmaydi. 
YAna bir misol, bakteriyani intakt hujayrasini nuklein kislota bilan ham 
kasallantirib bo‘lmaydi. Bu holda bakteriya hujayrasini lizotsim bilan ishlov 
berib hujayra devorini parchalab uni protoplastini fag DNK si bilan kasallantirish 
mumkin. Hujayra retseptor bar’erini (to‘sig‘ini) gibrid virus bilan kasallantirib 
ham amalga oshirish mumkin. Bunda virus oqsilini (retseptori virus yuqadigan 
hujayraga mos bo‘lgan virusdan olinadi).
 
M., poliomielit virusining RNK asi va Koksaki virusini oqsilidan tashkil 
topgan gibrid virus zarrasi bilan kasallantirib poliomielit virusi hujayra bar’eridan 
o‘taolmaydi, ammo bu vazifani Koksaki virusining oqsili retseptorlari orqali 
amalga oshirish mumkin. YAltirbosh mozaikasi virusini RNK sini tamaki 
mozaikasi virusining oqsili bilan rekonstruksiyalab yaltirbosh mozaikasi virusi 
kasallantira lmaydigan tamakiga TMV oqsili yordamida yuqtirildi. Albatta bu 
virus tamakida bir siklgina ko‘payishi mumkin, unda hosil bo‘lgan viruslar 
albatta yaltirbosh mozaikasi virusi zarralari edi. Ular shu holatida tamakini 
kasallantira olmadilar, chunki ularda tamaki o‘simligiga komplementar 
retseptorlar yo‘q edi.
YUqorida keltirilgan tajribalar natijalaridan ko‘rinadiki virus hujayraga kirib 
kasallantirishi uchun uning retseptorlari va hujaraniki bilan mos bo‘lishi talab 
etiladi. 
Pinotsitoz va va unga o‘xshash mexanizmlar
. 
Hayvon hujayralarida ayrim o‘ziga xos mexanizm bo‘lib virusni hujayraga 
kirishida katta rol o‘ynaydi. Bu