Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номли ўзбекистон

1. Элита назарияси.
Бу назарияга кўра ҳалқ оммаси давлатни бошқара олмайди ва буни 
ҳукмрон синф – элита синф амалга ошириши керак деб ҳисобланади. 
2. Технократик назария.
Бу назарияга кўра давлатни мутахассис-бошқарувчилар, 
мененжерлар идора этишлари лозим деб ҳисобланади. 
3. Плюралистик демократия назарияси. 
Бу назарияга кўра давлатни бошқаришда барча 
фуқаролар иштирок этиши кераклиги ва бошқарувда ҳар қандай одам, ҳар бир бирлашма давлат 
ҳокимиятида ўз «улушига» эга бўлади, давлатни бошқаришда иштирок этади дейилади. 
4. Умумий фаровонлик давлати назарияси. 
Бунга кўра давлат барча синфлардан устун турар 
экан, у барча фуқароларнинг фаровонлиги ва тинч- тотув ҳаёт кечиришлигини таъминлайди. 
5. Ҳуқуқий давлат назарияси. 
Бу назария тарафдорлари давлатнинг бутун фаолияти ҳуқуқий 
мақсадларда, ҳуқуқ асосида ва ҳуқуқий воситалар ила амалга оширилиши керак, деб 
таъкидлайдилар. 
6. Конвергенция назарияси. 
Бу назария давлатнинг истиқболдаги ривожини башорат қилувчи 
назария ҳисобланиб, унга кўра давлатлар бир – бирларидан яхши тарафларни ўрганадилар ва охири 
ҳамма давлатлар бир хил кўринишда бўлиб қолади. 
7. Синфий назария. 
Бу назария асосида тарихий материализм ва синфий кураш ғоялари ётиб, 
унга кўра давлатнинг иқтисодий ҳукмрон синфига давлатнинг қуроли деб қаралади. 
Дарҳақиқат бу хар бир назариянинг ўзига яраша афзаллик ёки тўғри тарафлари, шунингдек, 
кераксиз ва нотўғри тарафлари мавжуд. 
Шу билан бирга давлатнинг моҳияти ҳақидаги замонавий қарашлар мавжуд бўлиб, улар 
қуйидагилардир: 
1. ижтимоий қарама-қаршиликларни бартараф этиш (ўзаро ёнбосиш, муроса қилиш ва ҳ. к.) 
воситаси; 
2. умумдемократик институтларни (инсон ҳуқуқлари, ошкоралик, демократия, плюрализм ва 
б.) таъминлаш; 
3. ташқи фаолият (мудофаа, босқинчиликдан ҳимояланиш, ҳудудий яхлитликни таъминлаш).