5-мавзу: Баскетбол ўйин қоидаларини ўргатиш режа: Ўйин техникаси асослари ва таснифи

Тўп билан бажариладиган усуллар (техникаси). Тўп билан бажариладиган 
усуллар қуйидаги техник малакаларни: тўпни илиб олиш, узатиш, уруб юриш ва тўпни 
саватга отишни ўз ичига олади. 
Тўпни илиб олиш – бу малаканинг ёрдамида ўйинчи ишонарли равишда тўпни 
эгаллаб олиш ва у билан кейинги ҳужум ҳаракатларига киришиши мумкин. 
Тўпни илиб олиш, кейинчалик тўпни ошириб бериш, олиб юриш ёки отишни бажариш учун 
ҳам дастлабки ҳолат ҳисобланади, шунинг учун ҳаракатлар ўз тузилишси билан кейинги 
усулларни аниқ ва қулай бажарилишини таъминлаши лозим. Ўйинчи тўпни хали илмай 
туриб, уни кейин қаёққа ва кимга узатишни билиши керак. 
Тўпни икки қўл билан илиб олиш. Тўпни икки қўл билан илиб олиш, тўпни 
эгаллашнинг энг оддий ва шу билан бирга ишончли усули ҳисобланади. 
Тайёрлов қисми: агар тўп ўйинчига кўкрак ёки бош баландлигига яқинлашаётган бўлса, 
унда қўлларни тўпга қарши чиқариш, бўш бармоқлар ва панжа билан тўпни тутиш, тўп 
ҳажмига нисбатан каттароқ воронкани ҳосил этиш керак.
Асосий қисми: тўп бармоқларга тегиш вақтида унга панжаларни яқинлаштириб, 
бармоқлар билан ушлаш керак (кафт билан эмас), қўлларни эса кўкракка тортиб, тирсак 
бўғинларида букиш керак. Қўлларни букиш учиб келаётган тўпнинг уриш кучини 
пасайтирадиган амортизатсиён ҳаракат ҳисобланади. 
Якунловчи қисм: тўпни қабул қилгандан кейин гавдани яна озгина олдинга 
ташланади: ёйилган тирсаклар билан рақибдан сақланаётган тўпни кейинги ҳаракатларга 
тайёрлаш ҳолатига олиб чиқилади. Агар тўп кўкрак баландлигидан анча паст учиб келса, 
унда ўйинчи тўпининг учиш баландлигига пасайтириб, одатдагидан кўра пастроқ ўтиради 
(1-расм). 
1-расм. Пастлашиб келаётган тўпни илиш.
 
Бошдан баланд учиб келаётган тўпни тутиб олиш учун сакраш ва ёйилган 
панжалар билан қўлларни кескин юқорига чиқариш керак (катта бармоқлар эркин ёйилган). 

---

Тўп бармоқларга теккан пайитда, панжаларни яқинлаштиради, ичига букиб улар билан 
тўпни маҳкам ушлашади, қўлларни эса тирсак бўғимларига букиб, тўпни пасайтиришади 
ва гавдага тортишади (2-расм). Паст учиб келаётган тўпни тутиш пайтида қўлларни 
пасайтиришади, панжа ва бармоқлар эса худди ёйилган косани ташкил қилишади (икки қўл 
жимжилоғи ўртасидаги оралиқ бир неча сантиметрдан ошмаслиги керак).