A b d u m a j id m a d r a im o V g avhar fu zailo V a

bino hijriy 886-yilda shoir va tarixchi olim K am oliddin Binoiy va uning
otasi M uhammad Sabz tarafidan qurilganligini aytadi va shundan beri
172 yil o'tdi, deb yozadi. Shu 172 ga 886 (bino qurilgan yili)ni qo'shadigan
bo'lsak, 1648-yil kelibchiqadi. Shunga asoslanib, asar hijriy 1058, m elodiy
1648-yili yozilgan deb aytish m um kin.
M uham m ad T ohir o 'z asarini yozishda «M ajm u’ a l-g ‘aroyib»dan
tashqari al-B atton iy (8 5 2 —9 2 9 ), Abu R ayhon B eruniyning «Q onuni
Mas udiy», «Javohimoma*. shuningdek, Abulmalik Matvarudiy, Nosiriddin
Tusiy, Narshahiy va boshqa olim lam ing asarlaridan foydalangan.
Ajoyib at-tabaqot” kam o'iganilgan, nashretilm agan. U ning uchinchi
q ism i, tabaqa katta ilm iy q im m a tg a ega. U n d a O 'z b e k is to n n in g
amarqand, Toshkent, Andijon, Term iz va boshqa shaharlari, shuningdek
55

---

Sharqiy Turkiston — Koshg‘ar va Afg'oniston haqida qimmatli m a’lumotlar
uchraydi.
O lzR FA Sharqshunoslik instituti fondida ushbu asam in g uchta
q o'lyozm a nusxasi (raqamlari № 411, 2380 va 9654) mavjud. U lam ing
yana bir qim m atli tom on i shundaki, chiroyli nasta’liq xati bilan bitilgan,
unvon va sarlavhalari rangli va tillo suvi berib yo zilg a n , K a’ba va
payg'ambarimiz Muhammad alayhissalomning Madinadagi muborak qabri
tasviri ham keltirilgan.
Kitobda shaharlar tavsifi baholi imkon to'liq berilgan. N am una sifatida
Balx va Q ubodiyon shaharlari haqida berilgan tavsifni keltiramiz.
“ Balx - ulug‘ shahar, Xurosonga qaraydi, to ‘rtinchi iqlimga kiradi.
U ni qadimgi Eron podshohlaridan Kayumars qutgan, Tahmuras obod
qilgan, Luhrasip qaytadan qurib, tevarak-atrofini pishiq devor bilan