O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

 
12.2. Quruqlik suvlari muhofazasi
 
Jamiyat taraqqiyoti bilan bog‘liq holda insoniyatning suvga bo‘lgan 
talabi yildan-yilga ortib boraveradi. Bu jarayon, ayniqsa, aholi punktlari va 
sanoat korxonalari suv ta’minotida, sug‘orma dehqonchilikda va 

---

168 
yaylovlarni suv bilan ta’minlashda, shuningdek, elektr energiyasi ishlab 
chiqarishda, suv transportida, baliqchilik xo‘jaligi va boshqa sohalarda 
yaqqol seziladi. Bir so‘z bilan aytganda, xalq xo‘jaligining suvga ehtiyoj 
sezmaydigan birorta tarmog‘i yoki sohasi yo‘q.
Hozirgi kunga kelib, dunyodagi ko‘pgina mamlakatlarda odamlarni 
toza ichimlik suv bilan ta’minlash masalasi asosiy muammo bo‘lib qoldi. 
Chunki, ulardagi mavjud chuchuk suv resurslari miqdori cheklangan. 
Natijada, aholi soni yildan-yilga ortib borayotgan, sanoat va qishloq 
xo‘jaligi 
ishlab 
chiqarishi 
jadal 
sur’atlarda 
rivojlanayotgan 
mamlakatlarning ko‘pchiligidagi mavjud suv resurslari unga bo‘lgan talab 
va ehtiyojlarni qondirish uchun yetarli emas. Bunday holat dunyo 
miqyosida suv resurslarini muhofaza qilish va ulardan tejamli 
foydalanishni asosiy vazifalardan biri qilib qo‘ymoqda. 
Suv resurslarini muhofaza qilish va ulardan samarali foydalanishni 
yo‘lga qo‘yishda, birinchi navbatda, ma’lum bir ma’muriy hudud bo‘yicha 
suvga bo‘lgan talabni qondirish uchun hozirgi kunda qancha miqdorda suv 
kerak bo‘lishini bilish lozim. Ikkinchi o‘rinda esa, kelajakda suvga bo‘lgan 
talab qanday miqdorda o‘zgarishini aniqlash zarur.
Xalq xo‘jaligining barcha tarmoqlari, ularning suv resurslariga 
bo‘lgan munosabatiga bog‘liq holda, quyidagi ikki guruhga ajratiladi: 
1) suv iste’molchilari; 
2) suvdan foydalanuvchilar. 
Suv iste’molchilari
manbadan suv oladi, undan sanoat, qishloq 
xo‘jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarishda yoki aholining maishiy 
ehtiyojlarini qondirishda foydalanadi. Natijada, olingan suvning miqdori 
keskin kamayib, sifati ham salbiy tomonga o‘zgaradi.