Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги урганч давлат университети

I КУЧМАС МУЛК ХАКИДА УМУМИЙ МАЛУМОТ 
1.1
 
Кўчмас мулк, кўчмас мулк мазмун моҳияти ва юритилиши. 
Мол-мулк фуқаролик ҳуқуқлари объекти сифатида кўчмас мулкка ва 
кўчар мулкка бўлинади. 
Кўчмас мулк жумласига ер участкалари, ер ости бойликлари, бинолар, 
иншоотлар, кўп йиллик дов-дарахтлар ва ер билан узвий боғланган бошқа 
мол-мулк, яъни белгиланган мақсадига номутаносиб зарар етказмаган ҳолда 
жойини ўзгартириш мумкин бўлмайдиган объектлар киради.
Қонунда бошқа мол-мулк ҳам кўчмас мол-мулк қаторига киритилиши 
мумкин. 
Кўчмас мол-мулкка бўлган ҳуқуқларни қўлга киритиш ва улар бекор 
бўлишининг хусусиятлари қонунлар билан белгилаб қўйилади. 
Кўчмас мулк жумласига кирмайдиган мол-мулк кўчар мулк 
ҳисобланади. Кўчар мулкка бўлган ҳуқуқларни рўйхатдан ўтказиш талаб 
этилмайди, қонунда назарда тутилган ҳоллар бундан мустасно. (Ўзбекистон 
Республикасининг Фуқоралик Кодекси 83-моддаси) 
Хозирги вақтда кадастр жаҳондаги барча мамлакатларда юритилмоқда, 
у табий ресурслардан фойдаланишни, мухандислик фаолиятини, экологик, 
ижтимойи ходисаларни ҳисобга олиш, холатини баҳолаш, тушунчаси билан 
узвий боғлиқдир. 
Кадастр ўз шароити билан бир хил бўлган ҳудудий бирликларни 
ажартишга, уларни картага тушириш, сифат ва миқдор тавсифларидан 
фойдаланган ҳолда тарифлашга мўлжалланган. 
Шуниси аҳамиятлики хорижий мамлакатлар тажрибасида 
кадастр
тушинчасини кўп ҳолларда 
кўчмас мул 
тушунчаси билан боғлашади. 
Шунинг билан биргликда 
кўчмас мулк 
деганда қуйидагилар тушинилади: 
ерга мустахкам боғланган (боғлиқ) сони ва қиймати тўғрисидаги 
маълумотларга эга бўлган, ер участкаларга ва бошқа кўчмас мулкларга 
бўлган мулкчиликни 
умумий хатга олиш
(рўйхатга олиш).

---