O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

G'oyib bo'luvchi tolali pirometrning tuzilishi
 
Pirometrning (I) -ob’yektivi tekshirilyotgan jismning tasvirini 
pirometrik lampa tolasi (3) joylashgan tekislikka proeksiyalanadi. 
Kuzatuvchi lampaning cho'g'lanish tolasi (ab) ni va tekshirilayotgan 
ob'yektivda hosil qilingan tasvirini (5) okulyar orqali ko'radi. Jismning 
haroratini o'lchash uchun pirometrning uchta harorat diapazoni mavjud 
(6). Birinchi diapazon 900
0
dan - 1400
0
C gacha, ikkinchi diapazon 1200-
2000
0
gacha va uchinchi diapazon 180
0
-5000
0
C gacha haroratni o'lchash 
imkonini beradi. 
 
14.2-rasm. G’oyib bo’luvchi tolali pirometrning ulanish chizmasi, 
tuzilishi, va ko’rinishi 
 
Pirometr okulyarining o'zida (6) qizil va susaytiruvchi yorug'lik 
filtrlari mavjud bo'lib, jismning harorati 900
0
C -1400
0
C bo'lganda 
susaytiruvchi yorug'lik filtrini ishlatsa ham bo'ladi. Qizil yorug'lik filtrini
tekshirilayotgan jismning harorati 140
0
C dan yuqori bo'lganda uning
haroratini oldindan susaytirish uchun kiritiladi.
Pirometrik lampaning tolasini bundan yuqori haroratgada
qizdirish maqsadga muvofiq emas. Qizdirilgan jismning ravshanligi
susaytiruvchi ikkinchi yorug'lik filtrli pirometrga harorati 200
0
C dan
yuqori haroratlarni o'lchash imkonini beradi.
Harorati o'lchanadigan ob’yekt sifatida avtomobilning cho'g'lanma
lampa spirali olinadi. Bu lampa spiralining haroratini undan o'tayotgan 
tokning turli qiymatlarida o'lchanadi. Lampa pasaytiruvchi to'g'rilagich 
(vipryamitel) 
va 
reostat orqali 
tok bilan 
ta'minlanadi. 
Zanjirga 
milliampermetr 
va 
to'lig'icha parallel qilib 
voltmetr 
ulangan, 
ular yordamida lampa oladigan elektr quvvatini o'lchash mumkin. 

---

96 
14.3-rasmda animatsiyadan lavha keltirilgan. Ushbu animatsiya 
yordami bilan metan, propan, etan gazlarining yonishi vaqtida vujudga 
keladigan haroratni o’lchash imkoniyati mavjud.