Табиатнинг бирор бир турдаги инжиқликлари бу ўлкани четлаб ўтмаган

Ўкув машкини ўтказиш услуби. 
Машкни шахсий таркибга шошилинч хабар бериш ва йиғишдан, 
техникани олиб чикиш, уларнинг ҳаракатга тайѐрлигини текширишдан 
бошлаш керак. 
Тактик вазифаларни (буйруклар, кўрсатмаларни) ѐки шартли 
топширикни топширгандан сўнг сардорлар олинган вазифани тушуниб 
олиши, шароитни баҳолаши, карор кабул килиши ва ходимларга вазифа 
бериш учун зарур бўлган вакт берилади. 
Тузилмалар сардорларининг куткарув ишларини ташкил этиш 
борасидаги карорини ўкув машки раҳбари эшитиб кўради ва баҳолайди. 
Ўкув машки авария-куткарув ишлари ниҳоясига етганлигини эълон 
килиш билан якунланади. 
Машк якунида раҳбар шахсий таркиб ва техникани текшириш, ўкув 
машки олиб борилган худудни тартибга келтириш ҳамда муҳокама ўтказиш 
жойи ва вакти ҳакида кўрсатма беради. 

---

149 
Р
№ 
Асосий 
кўрсаткичлар 
(тадбирлар) 
Аъло 
Яхши 
Коникарли 
1 
1 
Катнашувчилар 
сони:
- тузилмалар
- 
ишчи 
ва 
хизматчилар 
90%
70% 
80%
70% 
65%
50% 
2
2 
Раҳбарият 
ва 
бошликлар 
таркибига хабар 
бериш 
ва 
тайинланган 
жойга тўплаш 
Аник режага
биноан 
Режадан
10% кечрок 
Режадан
15% кечрок 
3
3 
Тайѐр 
ҳолатга 
келтириш: 
- 
бошкарув 
пунктини
-мухофаза 
иншоотларини - 
тузилмаларни 
Режа буйича 
Режа буйича 
Режа буйича 
10% кечрок
10% кечрок
10% кечрок 
15%кечрок 
15%кечрок
20% кечрок 
4
4 
Ўкув 
мащкига 
жалб этилаѐтган 
тузилмаларни 
бутлаш: 
- шахсий таркиб 
Билан 
-техника ва мол-
мулк билан 
90%
90% 
75%
65% 
65% 
60% 
5
5 
Ўкув 
машки 
пайтида кузланган 
баркарорликни 
ошириш 
борасидаги 
тадбирларнинг 
бажарилиши 
100% 
80% 
60% 
6
6 
7 
Авария-куткарув 
ва 
бошка 
шошилинч 
ишларнинг олиб 
Меъѐрлар 
барча 
тузилмалар 
томонидан 
бажарилган, улардан: 
50% - аъло 
60% аъло ва яхши,
30% кониклрли 
75% 
ижобий

---

150 
борилиши 
бахоланган 
7 
7 
Бошкарув 
Ташкилотчилик 
бир 
текиелвк 
кўрсатилди. 
Бошкарувда 
талафотлар 
бўлмади. 
Вазифалар 
ўз 
вактида 
бажарилди.Айрим 
камчиликлар хам 
бор. 
Вазифа 
асосан 
уддаланди. 
Узилишлар 
бўлиб турди. 
7
8 
Ишчи 
ва 
хизматчиларга 
хабар бериш. 
Маълумот 
режада 
курсатилган 
муддатда 
100% 
ишчи 
ва 
хизматчиларга етказилди. 
Маълумотни 
хамма олмаган 
ва 
кечикиб 
олган. 
9
9 
Алока 
Ишончни бошкарувни таъминлаб, 
узилишсиз ишлади 
Узилишлар 
бўлди 
Сардорларнинг 
маърузаларидан 
кейин 
тузилмалар 
жойларига 
кайтгандан сўнг раҳбар ўкув машкини якунлайди. 
Ўкув машкини баҳолаш мезони. Вазифаларнинг тайѐрлик даражасини, 
сифати ва бажарилиш самарадорлигини, бошкарув органи, хизматлар ва 
тузилмалар ишининг ўкув машкидаги фаоллигини баҳолаш учун ўзини 
амалда окланган асосий сифат ва микдор кўрсаткичларидан фойдаланиш 
мумкин. 
Эслатма: 
1. Булардан ташкари: 
- умумий ташкилотчилик; 
- кабул килинган карорларнинг тўғрилиги ва максадга мувофиклиги; 
- ўкув машки давомида яратилган ҳужжатларнинг тўлалиги ва максадга 
мувофиклиги; 
- карорларнинг ўз вактида етказилиши ва уларнинг ўз вактида 
бажарилиши; 
- ҳамкорликни ташкил килиш ва кўллаб-кувватлаш; 
- хавфсизлик коидаларига риоя килиш эътиборга олиниши лозим. 
2. Умумий баҳо куйидагича кўйилади: 
- «аъло» баҳо, агарда 50 ва ундан кўп фоиз кўрсаткичлар «аъло»га 
баҳоланган, 25% дан кам бўлмагани «яхши»га ва «коникарсиз» баҳолар 
бўлмаган такдирда; 
- «яхши» баҳо, агарда 50% дан кам бўлмаган кўрсаткичлар «аъло» ва 
«яхши» баҳога, колганлари «коникарли» баҳоланган бўлса; 
- «коникарли» баҳо, агарда 65% дан кам бўлмаган кўрсаткичлар 
«коникарли» баҳоланганда. 
3. Ишлаб чикилган ҳужжатлар сифатсиз ѐки сифати паст бўлганда, 
хизматлар ва тузилмалар ишида ташкилотчилик бўлмаганда умумий баҳо бир 
баллга пасаяди. 
Ўкув машки муҳокамасию. Хотима кисм муҳокамани корхона раҳбари 

---

151 
шахсан ўзи ўтказади. Раҳбар муҳокамага олдиндан тайѐрланиши керак. 
Машк давомида у далилий маълумотлар тўплайди, ўринбосарлари ва 
раҳбарият ахборотларини эшитади. 
Коидага мувофик муҳокама аввал сардор-бошликлар таркиби билан, 
сўнгра колган катнашчилар билан ўтказилади. Муҳокама охирида раҳбар
ўкув максадига эришиш даражасини аникдайди, ҳар бир тоифада 
ўргатилаѐтганларнинг ҳаракатларига баҳо беради ва кейинги ўкув 
жараѐнларида ѐки кўшимча машғулотларда очилган камчиликларга барҳам 
бериш борасида вазифалар кўяди. 
Умумий муҳокамадан сўнг ўринбосарлар ва ѐрдамчилар хизматлар ва 
тузилмалар, кидирув-куткарув бўлинмалари (агарда улар жалб этилган 
бўлсалар) билан шахсий муҳокама ўтказадилар. 
Объектда ўкув машки натижалари асосида камчиликларни бартараф 
этиш тадбирлари режаси тузилади. «Фавкулодда вазиятларнинг олдини олиш 
ва бартараф этишда ҳаракат килиш режаси» ва «Фукаро муҳофазаси 
режаси»га зарур тузатишлар киритилади, машк якуни буйича фукаро 
муҳофазаси бошлиғининг буйруғи чикарилади.