|
Ж
алолиддин
Р
умий
асаРлаРида
юксак
маънавиятли
шахс
таРбияси
38
Филология фанлари номзоди Эргаш Очилов илмий жур-
налларда қатор мақолалар эълон қилиб
111
, шоирнинг улкан ва
ранг-баранг адабий мероси ичидан териб олинган тафаккур
дурдоналарини “Ҳикматлар” номли китоб шаклида чоп эт-
тирди
112
. Шоирнинг 200 га яқин рубоийсини ўзбекчалаштир-
ди.
Жуманиёз Жабборов ва Олимжон Бўриевлар ҳам Румий
ғазалларидан намуналар таржима қилдилар.
Румий ижодидан лавҳалар Республикамиздаги “Ўзбекис-
тон адабиёти ва санъати”, “Ўзбек тили ва адабиёти”, “Гулис-
тон”, “Тафаккур”, “Шарқ юлдузи” каби журналлар ва “Хабар”,
“Кўзгу”, “Халқ сўзи”, “Қишлоқ ҳаёти” сингари қатор газеталар-
да чоп этиб келинди. Биргина Бухорода чоп этиладиган “Бухо-
ро мавжлари” журнали ва газеталаридаги аксарият сонларида
Румий ижодидан намуналарни кузатишимиз мумкин.
Сўнгги йилларда филология фани доирасида У.Абдул-
ваҳоб
113
, Асрор Самад
114
, Ҳамидулла Болтабоев
115
, Эшқобил
Шукур
116
, О.Усмон
117
, С.Олим
118
, Музаффар Турсун
119
, Фикрат
120
,
111
Очилов Э. “Маснавийи маънавий” тақдимоти // Ўзбек тили ва адабиёти.
2002. №6. –Б. 95.
112
Жалолиддин Румий. Ҳикматлар. Тўплаб нашрга тайёрловчи Эргаш Очи
-
лов. –Т.: Шарқ, 2008. –272 б.
113
Абдулваҳҳоб У. “Ишқни ишқдан бошқа нарса сўндиролмас...” [Жалолид
-
дин Румийнинг “Фиҳи ма фиҳи”, яъни “Ичиндаги ичиндадур” асаридан пар
-
ча] // Гулистон. 1998. №1. –Б. 52.
114
Асрор Самад. Мавлоно Жалолиддин Румий тўғрисида. “Маснавийи маъ
-
навий” ҳикоятларидан // Бухоро мавжлари. 2012. №1. –Б. 21.
115
Болтабоев Ҳ. “Маснавийи шариф” маънавияти: [Мавлоно Жалолиддин
Муҳаммад бинни Баҳоуддин Валад Румий (1207–1273)нинг “Маънавий
маснавий” китоби ҳақида] // Жаҳон адабиёти. 2001. №12. –Б. 162–166.
116
Эшқобил Шукур. Тафаккур водийсидаги учрашув: [Жалолиддин Румий
ва Лев Толстой фалсафасидаги руҳий муштараклик] // Тафаккур. 2003. №3.
–Б.98–107.
117
Ориф Усмон. Мавлавия: Тасаввуф тариқатлари: [Ўртаосиёлик тасаввуф
олими, шоир Мавлоно Жалолиддин Румий Балхий (1207–1273)нинг “Мас
-
навийи маънавий” асари ҳақида] // Мулоқот. 1998. №5. –Б.46–48.
118
Султонмурод Олим. Мавлонолар мавлоноси: [Жалолиддин Румий ҳаёти
ва фаолияти ҳақида] // Ўзбекистон адабиёти ва санъати. 2004. 4 июнь.
119
Музаффар Турсун. “Устоз – отангдек улуғ” демоқ тўғрими? // Бухоро
мавжлари. 2009. №4. –Б. 43.
120
Фикрат Ҳ. Румий ва Хароботий // Ўзбек тили ва адабиёти. 2003. №5.
–Б.46–47.
1-БОБ. Жалолиддин Румий шахси ва илмий меросини ўрганишнинг педагогик асослари
39
Р.Жумаев
121
, Т.Маҳмудов
122
, Муҳиддин Абдурасул
123
ва
Қаҳрамон Тўхсановларнинг қатор мақолалари матбуотда эъ-
лон қилинди. Масалан, Қ.Тўхсановнинг "Румий ҳикматлари
таржималарининг қиёсий таҳлили", "Навоий ижодида Румий
даҳоси", "“Маснавий” сабоқлари" каби бир қатор мақолалари
бу жиҳатдан фикримиз далили бўла олади
124
.
Ниҳоят, 2007 йилда халқаро ЮНЕСКО ташкилоти томони-
дан аллома даҳосига эҳтиром кўрсатилиб, Румий таваллуди-
нинг 800 йиллиги дунё миқёсида кенг нишонланиши унинг
бой маънавий мероси умумбашарий аҳамиятга эга эканлиги-
ни яна бир карра исбот этди. Шу муносабат билан Туркиянинг
Истамбул ва Кўниё шаҳарларида халқаро илмий анжуман таш-
кил этилиб, унда дунёнинг 34 мамлакатидан келган 159 олим,
жумладан, 5 нафар ҳамюртимиз ўз маърузалари билан ишти-
рок этишди
125
.
Республикамизда кейинги йилларда фақатгина фалса-
фа тарихи фанидагина Румийнинг тасаввуфий-ирфоний ва
фалсафий қарашларини тадқиқ қилиш борасида бир неча
қадам ташланди. Жумладан, тадқиқотчилар Г.Н.Наврўзова
ва Х.Х.Раҳматоваларнинг “Нақшбандия тушунчалари гене-
зиси” номли монографиясида Мавлоно Жалолиддин Румий
ва Хожа Аҳрори Валий ижодлари қиёсий таҳлил қилинган.
Тадқиқотлар натижасида Хожа Аҳрор Валийдан сақланган
ҳаёт бахш этувчи томчилар – рашҳаларнинг саккизтасида Жа-
лолиддин Румий тилга олинганлиги ва у кишининг ғоялари
билан уйғун фикрлар айтилганлиги ёритилган
126
.
121
Жумаев Р. Мавлоно Жалолиддин Румий // Ўзбек тили ва адабиёти. 2007.
№3. –Б. 43.
122
Маҳмудов Т. Илоҳиёт бағрида ҳаёт нафаси: [Шоир Жалолиддин Румий
-
нинг ижодий фаолияти] // Гулистон. 2000. №5. –Б.18–23.
123
Муҳиддин Абдурасул. Кунёда Румий руҳи шод бўлди: [2007 йил –
Халқаро Мавлоно Румий йили] // Ҳуррият. 2006. 20 дек.
124
Тўхсанов Қ. Румий ҳикматлари таржималарининг қиёсий таҳлили // Ўзбек
тили ва адабиёти. 2009. №4. –Б. 90–93; Тўхсанов Қ. Навоий ижодида Румий
даҳоси // Тил ва адабиёт таълими. 2009. №5. –Б. 52–57; Тўхсанов Қ. “Мас
-
навий” сабоқлари. –Т.: Фан, 2008. –Б. 31.
125
Ҳасан Н. Жалолиддин Румийнинг 800 йиллигига бағишланган халқаро
анжуман // Ўзбек тили ва адабиёти. 2007. №5. –Б. 109.
126
Наврўзова Г.Н., Раҳматова Х.Х. Нақшбандия тушунчалари генезиси. –
Бухоро: “Бухоро” нашриёти, 2010. –Б. 123.
Do'stlaringiz bilan baham: |
